Pagina's

woensdag 29 februari 2012

De toekomst begint vandaag

Al ruim 200 jaar leven we in het industriële tijdperk. Onze generatie, onze ouders en grootouders weten niet beter. Het heeft ons veel welvaart gebracht. Inmiddels zitten we in het digitale tijdperk maar organiseren we alles nog vanuit de tijd daarvoor. Hoog tijd om het anders te doen. Het leven heeft meer te bieden dan we nu gedachteloos aannemen.

Er zijn zo van die dingen die gewoon zijn, daar sta je niet bij stil als alles gaat zoals het normaalgesproken gaat. Maar op een dag, als je na een ongelukkige val met je arm in het gips komt te zitten, blijkt ineens hoe lastig het is om maar een arm te hebben. De problemen beginnen al bij het aantrekken van je sokken! Zo gaat het ook met onze huidige maatschappij, we groeien mee in de ontwikkelingen maar staan absoluut niet stil bij de zin en de logica ervan. Zijn we wel op de juiste weg? Is dit de manier waarop het moet gaan? En als het anders moet, hoe organiseren we dat dan?

De aarde is vóór ons niet ván ons
Welvaart in de westerse wereld is zo normaal, maar zien we wel in dat 20% van de wereldbevolking 80% van de beschikbare grondstoffen verbruikt? Is democratie wel een goede manier? Als we een keuze maken op basis van 51% voorkeurstemmen dan is nog altijd 49% tegen. Zijn we ons wel echt bewust dat de zeeën met zoveel geweld worden leeggevist? En dat de ontbossing gevolgen heeft voor de longen van de aarde?

Is het in eigendom hebben van grond eigenlijk wel zo ethisch? De aarde is vóór ons niet ván ons. De film Home van Yann Arthus-Bertrand laat de schoonheid van de aarde zien en gelijk de onzorgvuldige manier waarop we ermee omspringen.

Onze planeet was miljoenen jaren zuiver en ongerept tot de ontdekking van olie. Daarmee is de aarde voor altijd blijvend veranderd. Olie bracht machtsverhoudingen met zich mee en zorgde voor afhankelijkheidsrelaties. Om nog maar te zwijgen over de vervuiling die het tot gevolg heeft gehad. De huidige crisis heeft ons wakker geschud. Het bewustzijn dringt langzaam tot ons door dat we hiermee de verkeerde weg zijn ingeslagen. Is het nog wel te stoppen?

Schuldeconomie
Er is niemand meer aan wie de crisis ongemerkt voorbij is gegaan. We staan echter nog onvoldoende stil bij hoe we hierin terecht gekomen zijn. En belangrijker hoe we hier uit blijven? Een oorzaak van de huidige situatie is dat we leven in een schuldeneconomie. Het programma Tegenlicht van de VPRO liet voorbeelden zien van waar het is misgegaan, welke verontwaardiging er heerst en welke mogelijke oplossingen er zijn.

In februari 20112 stond in Tegenlicht het onderwerp ‘schuld’ centraal. Kunnen we leven zonder schuld en is het eigenlijk wel mogelijk om zonder geld te leven? Ooit was dit het geval. De eerste mensen hadden geen geld en geen bezittingen. Waarom lijkt deze manier van leven inmiddels onmogelijk? Nu zitten we massaal vast aan allerlei schulden als studieschulden en hypotheken. Volgens antropoloog David Graeber is ‘schuld’ de meest krachtige ideologie waarmee mensen gebonden en gevangen gehouden worden.

Coöperatief Kapitalisme
In Marinaleda in Spanje hebben ze een oplossing gevonden voor de problemen en de enorme werkloosheid die er heerste. Onder aanvoering van de burgemeester is een zelfvoorziende samenleving ontstaan. Ook de Britse econoom en hoogleraar globalisering Noreena Hertz wijst die richting uit en spreekt van coöperatief kapitalisme. Niet alleen gemeenschappen maar ook bedrijven zullen op een andere manier met elkaar moeten gaan werken. Meer dan in termen van samenwerken en cocreëren. Geen concurrentie maar samen werken aan het toevoegen van waarde.

De tijd is er rijp voor. We hebben bijna een miljoen zelfstandigen die exact passen in het gewenste profiel van samenwerken en waarde toevoegen. We kunnen daarbij nog een stap verder gaan. De invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen biedt mensen een vangnet en geeft ze de ruimte om te doen wat bij ze past. Dit vereenvoudigt niet alleen wet- en regelgeving waardoor de overheid kan worden verkleind maar maakt ook arbeid goedkoper. Een basisinkomen is de vergoeding voor hetgeen de aarde ons oplevert en biedt de voorwaarde voor een basisbestaan en sociale zekerheid zoals al in onze grondwet is vastgelegd.

Laten we deze bijzondere schrikkeldag aangrijpen om het vanaf nu eens heel anders te doen. Het kapitalisme zoals we dat kennen heeft zijn beste tijd gehad, nu is het tijd voor de volgende stap. Doe mee en doe het eens anders!

Bekijk hier de anderhalf uur durende film HOME.
Alle foto's: Yann Arthus-Bertrand.

Geen opmerkingen: