Pagina's

maandag 24 juni 2013

Genoeg is genoeg

Het grootste verschil met de crisis in de jaren ’30 van de vorige eeuw is dat we nu bulken van de spullen. Wordt het niet hoog tijd om onze vergaarde welvaart terug te brengen tot het punt dat ons welzijn weer de overhand krijgt in plaats van dat de zucht naar welvaart ons leven beheerst?

Al sinds de Club van Rome in 1972 het rapport uitbracht getiteld “Grenzen aan de groei” weten we dat we niet op huidige manier door kunnen gaan met ons consumptiepatroon. Om de simpele reden dat onze natuur de extra consumptie niet aan kan. Niet alleen zullen op niet al te lange termijn de natuurlijk hulpbronnen, zoals olie, hun einde bereiken, ook de vervuiling die onze consumptie met zich meebrengt legt een grote druk op wat de natuur aan kan.

Het rapport toonde aan dat er grenzen zijn aan economische bedrijvigheid. Ook de natuur laat inmiddels zien dat er grenzen zijn aan de groei. De groei verloopt in cycli van bloei via wasdom tot afbraak naar nieuwe bloei. We hoeven maar naar de vier seizoenen te kijken om dat te beseffen. Niets groeit verder dan dat en kent altijd bepaalde grenzen. Als kind wordt je er al mee geconfronteerd, je goudvis wordt niet veel groter dan toen je hem kreeg. Iedere dag zwemt hij zijn vaste rondje in zijn kom. Maar zodra je hem in een vijver in de tuin te water laat blijkt dat hij groter kan worden dan in een kom. De beweegruimte is bepalend voor zijn lengte. En waarom zijn de dinosauriërs eigenlijk uitgestorven?

De natuur kent haar eigen wetten. Maar helaas zijn wij zo van de natuur vervreemd dat wij die wetten niet meer zien en voelen. Met het cartesiaans denken is niet alleen de geest uit ons systeem verbannen maar ook onze verbondenheid met de natuur. Wij zijn de natuur als beheersbaar en exploiteerbaar gaan beschouwen. En daar zijn grenzen aan, zoals de Club van Rome vaststelde.

Genoeg is genoeg
Moeten wij nu onze welvaart dan maar inleveren? Nee, natuurlijk niet maar met iets minder genoegen nemen daar is helemaal niets mis mee. Als de opkomende economieën dezelfde welvaart willen bereiken als wij dan hebben we straks twee of misschien wel drie aardbollen nodig. Inperken van de consumptie van de groeiende middenklasse in die opkomende landen is ook geen optie dat brengt slechts discussie en onrust. Wij moeten bij onszelf beginnen.


Onze welvaart is de afgelopen decennia enorm gestegen, maar onderzoek wijst uit dat ons gevoel van welzijn daarbij achterblijft. De Brits hoogleraar economie Richard Layard heeft dat mooi opgetekend in zijn boek: “Happiness”. Wij zijn meegegaan in de waanzin van de alsmaar stijgende welvaart. De hebzucht naar meer heeft het slechtste bij ons naar boven gehaald. Tijd om weer tot onszelf te komen, ons niets aan te trekken van wat een ander heeft maar tevreden te zijn met wat we hebben. Vooral aan immateriële zaken, want alleen daar ligt welzijn te behalen niet in wat we bezitten.

De menselijke maat
Toch leven we in overvloed, alleen is er sprake van een enorm keuzeprobleem. Er wordt gesuggereerd dat er nergens meer geld voor is, terwijl er toch nog iedere keer geld genoeg is als dat nodig is. Kijk maar naar de miljarden waarmee de ene bank na de andere gered wordt. Ondertussen moeten mensen in de zorg in steeds minder tijd hulp bieden aan ouderen en zieken waardoor het sociale contact volledig tekort schiet, met als gevolg dat deze groep steeds verder vereenzaamt.

De crisis die in 2008 begon met de val van de Amerikaanse bank Lehman Brothers laat ons haarfijn zien dat de economische groei van vooral de jaren ’90 waarin alles leek te kunnen zijn grenzen heeft. We raken er steeds meer van overtuigd dat we de menselijke maat uit het oog verloren zijn en dat die hersteld moet worden. Het wringt aan alle kanten want in de economie leren we ook dat stilstand achteruitgang is, we moeten groeien. Inkrimpen past daar niet in want krimpen doet pijn.

Grenzen aan de groei
Ons systeem klopt van geen kanten. Als mijn broodrooster kapot is kan ik beter een nieuwe aanschaffen, want repareren kost meer. Willen we paal en perk stellen aan de ongebreidelde groei dan moeten we beginnen met het hergebruiken van wat we al hebben. Dat kan alleen als onze arbeid goedkoper wordt en de belasting op grondstoffen omhoog gaat. Alleen dan remmen we de consumptie af en stimuleren we de dienstverlenende en circulaire economie.

Als we daarnaast ook onze binding met de natuur weten te herstellen dan helpen we niet alleen ons milieu en de biodiversiteit maar zijn we ook in staat om onszelf gezonder te maken. En dat heeft weer heel andere voordelen, waardoor automatisch ook een verschuiving ontstaan in de bulk aan kosten die we moeten maken om onze gezondheidszorg op peil te houden. Daarmee kunnen we niet alleen ons welzijn verder versterken, maar het geld weer voor hele andere mooie dingen inzetten.

Deze blog is eerder gepubliceerd op de site van the Society for Organizational Learning (SoL).

maandag 17 juni 2013

Wordt het moedermelk of poedermelk?

De blije kinderkopjes op de verpakking van babymelkpoeder zijn door het EU parlement verboden. De aanhangers van borstvoeding zijn er blij mee. Maar niet iedereen denkt er zo over. Is het betutteling of gewoon een logische beslissing?

Op 11 juni 2013 werd het verbod op afbeeldingen van baby’s op pakken babymelk van kracht. Onbewust zet de afbeelding van gezonde en blije baby’s de moeders aan tot het kopen, omdat ze ook zo’n gezond kind willen. Jarenlange streed de belangenorganisatie van borstvoeding, Baby Milk Action uit de UK, tegen de producenten van poedermelk. De belangenorganisatie verwijt de industrie oneerlijke informatievoorziening over de gezondheidsvoordelen van poedermelk ten opzichte van borstvoeding. Terwijl babymelkpoeder het niet haalt bij moedermelk.

Als je moeder gaat worden sta je op zeker moment voor de beslissing of je je pasgeborene borstvoeding gaat geven of de fles? Voor mij was de keuze niet zo moeilijk, nog voor de bevalling had ik mijn beslissing genomen om mijn baby zelf te gaan voeden. Puur gebaseerd op gevoel en in mijn ogen de meest gezonde en natuurlijke manier. Iedere moeder wil tenslotte het beste voor haar kind.

Poedermelk is handel
Wereldwijd is er bij tijd en wijle flinke kritiek op babymelkpoeder. De commotie over de hamsteractie van Nederlands babymelkpoeder door chinezen is nog nauwelijks verstomd. Ook in China willen moeders het beste voor hun (enige) kind. Maar daar wordt de keuze gemaakt voor de beste melkpoeder vanwege de enorme schandalen met houdbaarheidsdata en met melamine vervuilde melkpoeder uit eigen land.

In Afrika hebben multinationals als Coca Cola en MacDonalds de ontwikkelingslanden veroverd, alsof het volwaardige markten zijn. Zo ook de producenten van babymelk zoals Nestlé. In een continent waar de baby- en kindersterfte groot is geven de stralende baby’s op de verpakkingen de indruk dat je je baby daarmee de beste kans geeft. Maar volgens Unicef werkt poedermelk averechts en is daarmee een regelrechte ramp. Het vereist namelijk hygiëne en schoon drinkwater en daar ontbreekt het vaak aan. Moedermelk beschermt kinderen juist tegen infecties en diaree wat de levenskansen vergroot. Poedermelk wordt ten onrechte gezien als gezonder dan borstvoeding en daarnaast is het ook nog eens duur.

Moedermelkmaffia
Jammer dus dat het verbod van de EU alleen geldt voor landen in Europa terwijl er landen zijn die er meer baat bij zouden hebben. Landen waar schoon drinkwater het probleem is. Ook is er nog een ander tegengeluid te horen, niet van een producent, maar van journalist Yaël Vinckx in de NRC van 14 juni 2013. Zij vindt het verbod pure betutteling als gevolg van de actie van de ‘moedermelkmaffia’ in de persoon van lobbyist Patti Rundall van Baby Milk Action.

Vinkcx vindt dat de jonge moeders een schuldgevoel wordt aangepraat als ze moeder natuur niet de kans geven. Jammer dat zij zelf een nare ervaring heeft met het geven van borstvoeding. Ze verwart het afgetopt zijn in de eerste kraamweken, vanwege slaapgebrek en de continue zorgbehoefte van de baby, met de ongemakken van de borstvoeding. Op mij komt het over als wraak nemen op en afzetten tegen haar eigen onvermogen.

Moment van rust
Zelf heb ik het moment van het voeden van mijn kinderen altijd als rustpunten ervaren in de hectische zoektocht van het inpassen van de niet aflatende behoefte aan zorg en aandacht van de nieuwe wereldburger in het bestaande patroon van het gezin. In mijn ogen is er niets mooiers en geeft niets meer voldoening dan het geven van borstvoeding aan je kind. Het versterkt de band met je kind evenals het immuunsysteem. En makkelijk dat het is! Het is altijd op ieder moment van de dag beschikbaar op de juiste temperatuur en in de juiste samenstelling. Wat wil je nog meer?

Natuurlijk zijn er moeders waarbij de borstvoeding niet vanzelf gaat. Maar moeder natuur heeft ons niet voor niets deze faciliteit meegegeven, dus waarom zouden we het niet uitproberen? Dieren doen niets anders. Een gorillajong krijgt 3 jaar lang borstvoeding. En het argument dat borstvoeding niet mogelijk is als je buitenshuis werkt klopt beslist niet, dat heb ik zelf bewezen. Ik heb het bijna een jaar volgehouden. Een kwestie van willen en goed plannen.

Band met de vader
Toen ik zwanger was van mijn eerste sprak ik een vrouw die werkte bij een producent van melkpoeder. Zij was zelf ook zwanger en probeerde mij vol vuur te overtuigen dat niets beter was voor je baby dan flessenvoeding. Voor haar uiteraard geen borstvoeding. Van haar heb ik niet een argument gehoord waarom het beter zou zijn voor mijn kind. Het is hooguit gemakkelijker voor mij als moeder omdat je het kan uitbesteden!

Babymelkpoeder past daarmee uitstekend in onze cultuur van gemaksvoeding. En dat flessenvoeding de band met de vader bevordert zit daar echt niet (alleen) in, daarvoor zijn momenten genoeg. Ook mijn man heeft toen ik weer ging werken de fles gegeven, maar dan wel met afgekolfde moedermelk.

Voordelen en nadelen moedermelk
Zowel borstvoeding als flessenvoeding heeft zijn voor- en nadelen. Het gaat erom dat je als nieuwbakken moeder zelf de keuze maakt wat het beste bij jou past. Maar onderzoek de verschillende mogelijkheden en laat je minder leiden door wat anderen zeggen.

Wil je meer weten over de voor- en nadelen van borstvoeding en flesvoeding dan is er voldoende informatie te vinden op internet en zijn er boeken beschikbaar. Zelf heb ik erg veel baat gehad bij het boek “Handboek Borstvoeding” van de borstvoedingorganisatie La Leche League en van een lactatiekundige die gespecialiseerd is in het geven van borstvoeding.

woensdag 12 juni 2013

Voor verandering is daadkracht nodig

Op 27 april j.l. vond een manifestatie plaats op het Malieveld in Den Haag waaraan meerdere organisaties en initiatieven deelnamen. Ook de Vereniging Basisinkomen liet van zich horen.

Doel van de manifestatie was het algemeen ongenoegen kenbaar maken met de economische situatie en de wijze waarop de politiek de crisis te lijf gaat. We zitten in een periode van transitie waarvoor nieuwe ideeën, systemen, modellen maar vooral daadkracht nodig is. Er zijn diverse mogelijkheden beschikbaar om onze economie structureel te veranderen waardoor onze samenleving weer een nieuwe impuls krijgt. Helaas lijkt de politiek blind en doof voor vernieuwing en kan of wil ze er geen gevolg aan geven. Een hulpmiddel bij het aanpakken van een aantal grote problemen kan gevonden worden in de invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen.

Mensenrecht
Het basisinkomen is een vast maandelijks bedrag dat zonder enige voorwaarde door de overheid wordt uitgekeerd aan alle personen in de samenleving. Vandaar dat het ook wel het onvoorwaardelijk basisinkomen wordt genoemd. Het garandeert om in ons levensonderhoud te kunnen voorzien en deel te kunnen nemen aan de samenleving (sociale participatie). Het is daarmee een mensenrecht. Immers artikel 20 van de grondwet zegt: “De bestaanszekerheid der bevolking en spreiding van welvaart zijn voorwerp van zorg der overheid.”

Laat van je horen
Om de invoering van een basisinkomen te bevorderen is er een Europees Burgerinitiatief gestart. Als lid van de Vereniging Basisinkomen mocht ik de vereniging vertegenwoordigen en toelichting geven op het burgerinitiatief. Van mijn praatje zijn de volgende beelden beschikbaar.



Jolanda Verburg over het #basisinkomen 27 april... door johnitomusic

Nogmaals roep ik iedereen op om het Burgerinitiatief Basisinkomen te ondersteunen. Dat kan via: www.sign.basicincome2013.eu

Voor meer informatie kunt u terecht bij: www.basisinkomen.nl