Pagina's

maandag 24 december 2012

Wat eten we vandaag vegetarisch of rauw?

Tijdens de feestdagen proberen we allemaal lekker dingen op tafel te zetten, daarbij denken we vooral aan vlees. Waar komt die traditie vandaan en kan het ook anders? Hebben we wel vlees nodig?

Vlees eten is een onderdeel van onze natuur en cultuur. De mens is van oudsher een omnivoor, dat wil zeggen een planten- en vleeseter. Van de homo erectus, de voorloper van de homo sapiens - de moderne mens - is bekend dat zij op dieren jaagden en die opaten. Dat blijkt uit de attributen die gevonden zijn, zoals de vuistbijl waarmee vlees uit kadavers gesneden kon worden. Ook de lichamelijke kenmerken wijzen erop, zoals de slijtage van de gebitten en het korte darmstelsel. Voor veteren van planten is een langer darmstelsel nodig.

Dat de mens vlees is gaan eten betekent niet dat hij vlees moet eten. Op de wereld zijn, vaak ingegeven uit religieuze overwegingen, veel mensen die nooit vlees eten. Ook worden in bepaalde culturen bepaalde soorten vlees niet of juist wel gegeten. Van de moslims weten we dat ze geen varkensvlees eten. En de eskimo’s eten voornamelijk vlees en vis en kunnen goed vet verteren. De eetgewoonten van mensen heeft veel te maken met het gebied waar ze al van oudsher wonen en is daarmee een cultuurelement geworden.

Vegetarisch voor Dummies
Na mijn verhuizing van de stad naar het platteland, nu al weer ruim tien jaar geleden, ben ik veel bewuster geworden van voeding, mede ingegeven door mijn eigen moestuin. Daarbij wekte ook vegetarisch eten steeds meer mijn belangstelling. Dus kreeg ik van mijn man voor mijn verjaardag het boek: “Vegetarisch koken voor Dummies”. U kent ze vast wel die serie voor mensen die zich voor het eerst in een bepaald onderwerp willen verdiepen. Een zeer informatief boek maar met een groot nadeel: het is nogal technisch. Ik heb het boek al gauw weer weggelegd omdat het mij duizelde. Al die informatie, al die nieuwe producten, nieuwe bereidingsmethoden en gerechten, ik was niet van plan er een studie van te maken.

Ik ben heel praktisch aan de slag gegaan om in ieder geval een dag in de week iets anders op tafel te zetten dan vlees of vis. Daarbij heb ik simpelweg het vlees uit recepten in gewone kookboeken vervangen door andere producten zoals eieren, noten en tahoe (of tofu). Mijn eigen kennis en ervaring is de afgelopen jaren flink vergroot en we eten nu nog maar zelden vlees. Vegetarisch eten staat steeds meer in de belangstelling waardoor ook het aanbod van verschillende sojaproducten in supermarkten aanzienlijk is toegenomen. Ook de vegetarische slager wint terrein. Ik kan nu zelfs mijn familie en vrienden, die pertinent vlees willen eten, foppen door een (vegetarische) maaltijd voor te zetten met ‘vlees’.

Vleesconsumptie aanslag op de planeet
Vegetarisch eten is dus helemaal niet meer zo bijzonder. Veel mensen zijn inmiddels flexitariers geworden. Dat houdt in dat ze dagen zonder vleesconsumptie afwisselen met het eten van dierlijk voedsel. Op zich al een goede oplossing om aandacht te besteden aan de negatieve effecten die het eten van vlees met zich meebrengt. De wereldbevolking groeit gestaag, dus moet de planeet steeds meer mensen voeden, waarvoor steeds meer vruchtbare landbouwgrond nodig is.

Vlees vraagt veel van onze planeet zowel in grondbehoefte als in uitstoot van CO2. Om een kg rundvlees te produceren is ca. 13 kg aan veevoer nodig. Hierdoor stijgt de behoefte aan landbouwgrond exponentieel, waardoor steeds meer bos wordt gekapt. Om nog maar te zwijgen van de bestrijdingsmiddelen en kunstmeststoffen die daarbij worden gebruikt en die het milieu belasten. Vooral de vleesconsumptie in de opkomende industrieën neemt toe. Wij kunnen een positieve bijdrage leveren: Als we allemaal de helft van de week geen vlees eten dan neemt de CO2-uitstoot voor de helft af, vergelijkbaar met het verminderen van de helft van het aantal auto’s.

Rauw of gekookt
Een opkomende trend is het eten van rauw voedsel. Dat betekent dat alle voedsel ongekookt wordt gegeten. Op zich niets mis mee, maar is toch enigszins omstreden. Afgelopen week nog was er veel aandacht voor rauw voedsel in de documentaire ‘Rauwer’. Het verhaal van de jongen Tom die van zijn moeder alleen rauw voedsel te eten krijgt. Hij heeft een groeiachterstand en artsen geven de oorzaak aan het eetgedrag waardoor hij essentiële voedingsstoffen tekort komt.

De vraag is of louter rauw voedsel eten wel zo gezond is voor de mens. De ontdekking van het vuur wordt toegeschreven aan de homo erectus. Deze ontdekking had enorme gevolgen voor de menselijke ontwikkeling. Door het verwarmen van voedsel verbruikte het lichaam minder energie om het voedsel te verteren, waardoor ook minder voedsel geconsumeerd hoefde te worden, dus kon de mens zich met andere zaken bezig gaan houden. Ook blijkt dat in de 1,5 miljoen jaar dat de homo erectus leefde zijn hersenvolume is gestegen van 850 cc naar 1100 cc. Wetenschappers gaan er vanuit dat de energie die nodig was voor het verteren van ongekookt voedsel kon worden ingezet voor de groei en ontwikkeling van de hersenen. En uiteindelijk ontstond de moderne mens die zich onderscheidt van de andere wezens door zijn brein.

10 redenen om vegetarisch te eten:
Vegetariërs:
1. Hebben minder vaak last van hartaandoeningen;
2. Krijgen minder snel bepaalde soorten kanker;
3. Eten gevarieerder;
4. Hebben vaker een normaal gewicht;
5. Zijn over het algemeen gezonder (lagere bloeddruk);
6. Voelen zich prettiger en ethischer;
Vegetarische voeding:
7. Is minder belastend voor onze planeet (minder CO2-uitstoot);
8. Is diervriendelijker en dus menselijker;
9. Is goedkoper dan dierlijke voeding;
10. Kan meer mensen op de wereld voeden.
Bron o.a.: Vegetarisch koken voor Dummies

Zelf vind ik balans heel belangrijk en eet ik zoveel mogelijk vegetarisch en biologisch, bij voorkeur uit eigen tuin. En als ik vlees eet dan is het van de biologische slager. Ik wil vooral mijn kinderen niet tekort doen door te eenzijdig aan een bepaald voedingspatroon vast te houden, zoals de moeder van Tom. De mens heeft als omnivoor eeuwen evolutie overleefd dus waarom zouden we het nu zoveel anders doen?

Mijn tip aan iedereen is dat we ons bewust zijn van de mogelijkheden van voeding, bewust en met aandacht omgaan met voedsel en vooral gevarieerd en zoveel mogelijk biologisch eten. Het gaat er niet om dat je er rigide mee omgaat, je moet je er prettig bij voelen en het moet vooral plezier opleveren en zeker geen stress. Eet smakelijk.


vrijdag 21 december 2012

21 december 2012

Het is vandaag een bijzondere dag: het einde van de Mayakalender. Zal de wereld werkelijk vergaan of is het de duiding dat we een nieuw tijdperk ingaan? En is het echt zo’n bijzondere datum?

Foto: ANP
Eigenlijk is deze 21ste december niet anders dan andere jaren. Het is de 355e dag van het jaar met nog 10 dagen te gaan tot het jaar voorbij is, gerekend volgens onze eigen gregoriaanse kalender. Wat deze dag bijzonder maakt is dat het de dag is van de winterzonnewende, althans in het noordelijk halfrond. Het begin van de astronomische winter. Dit betekent dat de zon haar laagste stand bereikt. Om 12.00 uur precies staat de zon loodrecht op de Steenbokskeerkring, de naam is afgeleid van het sterrenbeeld Steenbok, dat ook na vandaag begint. Het is voor ons de kortste dag van het jaar, maar daar tegenover staat natuurlijk de langste nacht. Ideaal om bijvoorbeeld je huwelijk mee te starten, de langste huwelijksnacht van het jaar.

In veel culturen op het noordelijk halfrond is de winterzonnewende aanleiding om feest te vieren. Door het ontsteken van veel licht van vuur en kaarsen wordt gevierd dat dit de dag is waarop het licht uit de duisternis herreist. Na vandaag zullen de dagen weer lengen. Ook wordt de datum waarop onze kerstviering plaatsvindt toegeschreven aan de winterzonnewende en de komst van het licht. Met kerst, dat uitbundig met lichtjes wordt aangekleed, vieren wij christenen immers de geboorte van het Christuskind, de brenger van het licht.

Door het oog van het universum
Wat 21 december 2012 zo bijzonder maakt is dat het einde van de 13e en tevens laatste dag van de Lange Telling van de Maya’s is aangebroken. De Maya’s hebben hun voorspellingen niet gebaseerd op de jaarlijkse omwenteling van de aarde en de stand ten opzichte van de zon, maar op een veel grotere en langduriger beweging in de kosmos. Vandaag komt een einde aan de Mayakalender, de dag waar al eeuwen over gesproken wordt, waarop de Mayaprofetieën tot vervulling komen.

Op deze dag staan onze zon, de maan en de planeten in een bepaalde lijn tot elkaar en in conjunctie met de rest van het universum. Ons melkwegstelsel verschuift vandaag door het hart, het oog, van ons universum. Deze samenstelling doet zich eens in de 26.000 jaar voor. Dit gegeven is vastgesteld door de Maya’s, een van oorsprong agrarisch volk in Midden-Amerika dat zich in duizenden jaren v.Chr. ontwikkelde tot een hoog intelligent volk met kennis van schrift, getallen, wiskunde, astronomie en een holistische opvattingen over de menselijke geest.

De Mayaprofetieën maken gewag van een grootse verandering die ons te wachten staat. Niemand weet precies wat de uitwerking zal zijn. Hooggevoelige mensen melden de laatste dagen dat ze of heel onrustig zijn of juist de stilte heel erg ervaren. Of dit afkomstig is van buiten ons of juist vanuit ons innerlijk is daarbij de vraag. Sommigen beweren dat de verwachte magnetische wisseling van de polen gaat plaatsvinden. Wat het effect daarvan zal zijn weet niemand. Filosoferend met mijn kinderen over de mogelijke effecten zou het ook zomaar kunnen dat de aarde na vandaag de andere kant uit gaat draaien zodat de zon niet meer in het oosten maar in het westen opkomt.

Goede of slechte verandering
We kunnen op twee manieren kijken naar de voorspelling van de Maya’s. Vanuit een negatieve angstgebaseerde houding staat deze dag te boek als ‘doomsday’, de Dag des Oordeels, de dag waarop verschrikkelijke dingen gaan gebeuren. De dag waarop een botsing van onze aarde met een andere planeet of meteoriet plaatsvindt en de wereld vergaat. Er zijn groepen mensen die zich daar op hebben voorbereid en klaar staan voor als het echt misgaat.

Maar we kunnen ook vanuit een positieve grondhouding kijken naar de verandering die komen gaat. We staan op de drempel van een nieuw wereldtijdperk. Dat voelen we alom. De crisis heeft ons stevig met beide benen op de grond gezet. Hierdoor is het mogelijk om reflecterend terug te kijken en een gevoel te krijgen waar het naar toe gaat. Alle mensen op aarde zijn in de laatste honderd jaar veel meer met elkaar verbonden. We zijn een mondiaal dorp geworden. De tijd is nu rijp om de volgende stap te zetten: een echte eenheid worden, waardoor iedereen in vrede en welvaart kan leven.

Een hoger bewustzijn
De Mayakalender eindigt niet, omdat het een cyclisch proces betreft. Het einde van een cyclus immers betekent het begin van een nieuwe creatieve cyclus. De aarde zal dus niet eindigen maar gaat over naar een nieuwe fase. Voor de mens betekent de kosmische verschuiving het begin van de verandering van ons bewustzijn, we zijn klaar voor een hoger bewustzijnsniveau. Het is de voltooiing van de overgang van het vissentijdperk naar het aquariustijdperk. We groeien door van een driedimensionale gewaarwording naar een vierde en een vijfde dimensie, waarin nieuwe elementen als het onzichtbare, het bovenzinnelijke, ons innerlijke Zelf of hoe je het ook noemen wilt, de plaats gaan innemen van het materiële. En wat al die ontwikkelingen voor gevolgen hebben hangt volledig af van wat wij ermee doen! Ben jij er klaar voor?

Wat betekent het voor mij? Voor mij heeft deze dag in ieder geval een bijzondere spirituele betekenis. Ik had mij al aan het begin van het jaar voorgenomen om deze dag thuis te zijn om in alle rust de ervaring tot mijzelf te kunnen laten doordringen. Een dag van stilte en meditatie. Het lot besliste anders. Het is vandaag een bijzondere dag waarop onze familie iets te vieren heeft. Vandaag namelijk stapt mijn zus opnieuw in het huwelijksbootje met de nieuwe man in haar leven. Voor hun heeft deze dag in ieder geval een positieve lading en het is aan hun om er iets moois van te maken. Net zo als dat voor iedereen het geval is.


woensdag 12 december 2012

Wat nu als er geen werk meer is?

Staan we er wel eens bij stil hoe het met ons moet als er geen werk meer zou zijn? Geen werk – geen eten. Steeds meer werk wordt overgenomen door computers en robots. Hoe ziet de toekomst eruit? Zijn we er wel zo zeker van dat er straks nog banen zijn - ondanks de vergrijzing?

Autofabrikant Toyota heeft een fabriek ontwikkeld die 24 uur per dag draait en waar het licht uit is. Waarom? Omdat er geen mensen werken maar robots. Waar vroeger duizenden mensen arbeid verrichtten werken er nu hooguit een handjevol om de fabriek draaiende te houden. Steeds meer werk wordt gedaan door machines en robots. De trend is niet meer te keren.

De machine neemt het werk over
Door de ongekende mogelijkheden van de Informatie en Communicatie Technologie (ICT) wordt steeds meer arbeid overgenomen door machines. Kent u ze nog – de ponskaarten – waarmee de eerste stappen werden gezet om informatie te verwerken via een computer? Duizenden mensen (vooral vrouwen) typten dagelijks gegevens in op de ponsmachine. Toen deze handeling geautomatiseerd werd raakten velen hun baan kwijt. En wat dacht u dat het thuisbankieren voor gevolgen heeft gehad? Steeds meer bankmedewerkers verliezen hun baan en zo gaat het sluipenderwijs al jaren.

De enorme vraag naar automatisering leverde zelf ook steeds meer banen op, maar andere soort banen. Innovatie schept dus ook nieuwe banen, daardoor raakte iedere keer het onderwerp ‘arbeidstekort’ weer op de achtergrond. Ook nu wordt de schuld van het tekort aan banen afgeschoven op de crisis en is het daarmee een conjunctureel probleem. Het wordt tijd dat we onder ogen zien dat de machines het werk structureel gaan overnemen, maar het lijkt erop of we het niet willen horen!

De kenniseconomie als redder
Al decennia wordt er door wetenschappers en adviseurs (Senge, de Sitter, Toffler, e.a.) op gewezen dat we een nieuwe weg moeten inslaan waarbij we de manier van werken, ontstaan in het industriële tijdperk, moeten aanpassen aan de digitale mogelijkheden. In de jaren ’80 hebben we de eerste beweging gezien waarbij onze industrie werd afgebouwd ten gunste van de sector dienstverlening. We zijn onze hoop gaan vestigen op de kenniseconomie. Met veel tamtam werden diverse initiatieven opgestart. Daar moeten we het in Europa van hebben willen we in de toekomst nog wat betekenen in de wereld.

De technologie leidt tot plaats- en tijdonafhankelijk werken. Dé ideale basis voor de ZZP-er.
Werknemers veranderen in ondernemers die vanuit hun eigen talent en passie hun eigen baan creëren. De volgende stap op weg naar de digitale era. Maar nu het economisch tegenzit wordt direct duidelijk hoe kwetsbaar deze groep is. Wanneer werkeloosheidscijfers ter sprake komen laten de bewindslieden ons maar al te graag weten hoe goed Nederland het doet. Ze vergeten echter dat het hier gaat om werkeloosheid van mensen die geregistreerd staan als werkzoekende, daarin zit niet verwerkt het aantal zelfstandigen die te weinig of geen werk hebben en ondertussen flink interen op hun vermogen.

Armoede stijgt
Dus of de kenniseconomie onze redding is valt nog te bezien. Alle mooie woorden en visies ten spijt zijn we nog niet waar we wezen willen. De omslag blijkt uitermate lastig. Is het wel reëel om te veronderstellen dat de zakelijke dienstverlening voldoende banen kan scheppen? Zelfs deze week nog was er aandacht voor de afname van het aantal administratieve banen waardoor vooral MBO-ers getroffen worden. Ook het product van de kenniseconomie kan geautomatiseerd worden. De Amerikaan Andrew McAfee, onderzoeker bij MIT Sloan School of Management, is er heel duidelijk in: “Ja, machines nemen onze arbeid over, ook ons kenniswerk”.


Ondertussen loopt de armoede op. Zelfs in ons land! Al meer dan een miljoen mensen heeft er mee te maken. Toch ontloopt de politiek steevast het onderwerp ‘armoede’. Als het om de oplopende werkloosheid gaat heeft de politiek de mond vol over samenwerken met de sociale partners voor het scheppen van banen. Iedereen die kan werken, moet werken. Maar helaas de markt werkt niet. Dus wat nu als er geen banen zijn en niet gaan komen? Daar wordt totaal aan voorbijgegaan.


Het hele systeem moet om
Dat de crisis nog lang niet voorbij is blijkt uit de prognose voor 2013, waarin wederom krimp verwacht wordt waardoor banen verloren zullen gaan. De tijd van de grote bedrijven, de banenmachines, is voorbij. Het zal nooit meer worden zoals voor de crisis en onze kinderen zullen het niet beter krijgen dan wij. Kijkend naar de ontwikkelingen en luisterend naar deskundigen als McAfee, Jeremy Rifkin en Alain de Botton moeten we aannemen dat er in de toekomst minder banen zullen zijn.

Maar als nu robots het werk doen dan hoeven we toch niet meer te werken? Is dat niet de utopie waar we altijd naar gestreefd hebben? Is het dan niet hoog tijd om ons hele economische systeem anders op te zetten, zodat nog steeds iedereen voldoende middelen heeft om van te leven ook zonder baan? Duits onderzoek laat zien dat van alle arbeid die wordt verricht nog maar 41% betaalde arbeid is, de rest is dus onbetaald (vrijwilligerswerk, mantelzorg, zorg voor kinderen). Dit houdt in dat voldoende mensen een bijdrage leveren aan de samenleving, ook als ze daar niet voor betaald worden. Wederom een bewijs dat de mens van nature altruïstisch is.

Tijd voor Basisinkomen
Onbetaald werk past inmiddels ook in ons denken, kijk maar naar de bedrijven die Maatschappelijk Bewust Ondernemen promoten en hun medewerkers steeds vaker inzetten om een bijdrage te leveren aan de samenleving. We zijn door deze crisis meer dan ooit bereid om naar praktische alternatieven te kijken, tijd dus voor de invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen. Daarmee wordt het tekort aan banen, waar straks alleen de elite nog maar aanspraak op kan maken, gecompenseerd en kunnen mensen die geen (betaald) werk doen ook gewoon eten. Hoog tijd om arbeid en inkomen los te koppelen.

Het is de verplichting van de Staat dat iedere burger in zijn levensonderhoud moet kunnen voorzien. Artikel 19, eerste lid, van de Grondwet luidt: “Bevordering van voldoende werkgelegenheid is voorwerp van zorg der overheid.” Geen baan, wel eten dus, want in artikel 20, eerste lid staat: “De bestaanszekerheid der bevolking en spreiding van welvaart zijn voorwerp van zorg der overheid.” Lukt het de Staat niet om bestaanszekerheid te garanderen met de beschikbaarheid van een baan dan maar in de vorm van een vergoeding voor hetgeen onze aarde oplevert en door onze welvaart wordt gecreëerd.

Oproep aan de Minister-president
Ik roep daarom Minister-president Rutte op om het planbureau en alle
foto: ANP
beleidsmakers beschikbaar te stellen om nu eens serieus onderzoek te laten doen naar de mogelijkheden van een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen. Dus niet een onderzoek dat de politiek wenselijke conclusies ophoest, maar een onafhankelijk onderzoek dat er jaren geleden al had kunnen zijn, zodat we gefundeerde keuzes kunnen maken en goed voorbereid zijn op de toekomst. Een toekomst die er anders uit gaat zien dan wij altijd hebben gedacht en onze stoutste dromen zullen overtreffen.

Wil je meer weten over het basisinkomen, lees dan ook mijn andere blogs daarover.