Pagina's

maandag 27 juni 2016

De toekomst van Europa

Wat zijn de gedeelde waarden van Europa? Wat bindt ons en wat maakt ons uniek? Belangrijke vragen die op internationaal niveau regelmatig bediscussieerd moeten worden willen we de eenheid in Europa bewaren.

De jongeren van Europa
De uittreding van de Britten uit de EU (Brexit) doet de gemoederen hoog oplopen. Alsof we als EU al niet genoeg uitdagingen op ons bord hebben liggen. Nog nauwelijks bekomen van de crisis ziet Europa zich geconfronteerd met een toestroom aan vluchtelingen uit de door IS geterroriseerde gebieden en uit Noord-Afrika.

Het is van groot belang dat Europa het hoofd koel houdt en de ratio en de emotie weet te balanceren. Wat de consequenties zijn voor Brexit is nog niet te overzien. De beurzen reageerden heftig, maar als de emoties weer onder controle zijn veren de beurzen wel weer terug. De enorme toestroom aan migranten wordt als voornaamste reden voor de uittreding genoemd. Ook emotie? We gaan het zien in de onderhandelingen die de komende maanden gaan plaatsvinden.

Gedeelde waarden
De toekomst van Europa was een belangrijk onderwerp tijdens het halfjaarlijks congres van de Europese Groenen (EGP), dat in Utrecht plaatsvond van 20-22 mei 2016. In een plenair openingsdebat discussieerden Flavia Kleiner van Operation Libero uit Zwitserland, Charles Grant (UK) van het Centre for European Reform, Yves Bertoncini van Jacques Delors Institute uit Frankrijk en Daniela Schwarzer, researcher voor the German Marshall Fund of the US, over de vraag : “What holds Europe together”.

Nooit eerder sinds de oprichting van Europa staat het project EU door de vluchtelingenstroom zo sterk onder druk. Vooral het gevoel van vrijheid en veiligheid dat het Verdrag van Schengen ons altijd geboden heeft, laat te wensen over. Wil je mensen uit andere culturen een toevluchtsoord bieden dan is het belangrijk om te weten wie je zelf bent. In een verdeeld Europa zijn we het zicht kwijtgeraakt op wie we zijn en wat onze gedeelde waarden zijn. Dan is het lastig om het hoofd koel te houden bij de komst van zoveel ontheemden. Chaos ligt op de loer en toont de zwakke plekken van de EU. Brexit maakt het er niet makkelijker op.

Verbonden in diversiteit
Tijdens het debat werd de vraag gesteld of het Federalisme een antwoord is voor de EU? Federalisme zou mensen eerder verdelen dan verbinden en is ondemocratisch, betoogt de Engelsman Grant. Hij pleit voor innovatie en entrepreneurschap en meer onderlinge samenwerking zodat de nieuwe “Microsoft” uit Europa kan komen. Onze diversiteit maakt ons uniek.

De EU mag ook meer transparant zijn, dan zal het aan vertrouwen winnen. Kijk naar de ophef die het Transatlantic Trade & Investment Partnership - TTIP - oproept. Hierdoor wordt de kloof tussen de elite en het volk en de multinationals en de ‘gewone man’ alleen maar groter. De voordelen van de EU gaan vaak over handel en geld verdienen. Maar wat wordt het volk er beter van als banen verdwijnen en het klimaat wordt aangetast?

In actie komen
Een belangrijke bijdrage in de discussie werd geleverd door de nog jong Flavia Kleiner. Zij werd bekend omdat ze opstond tegen het populisme in haar land. Zij verweet de gevestigde partijen laksheid en weinig actiebereidheid tegen het toenemend populisme. Jongeren keren zich daardoor af van de politiek. “Een slechte zaak”, volgens haar. Wat de EU bij elkaar kan houden zijn onze gezamenlijke liberale en democratische waarden. Formuleer een visie die vooral jongeren aanspreekt en zoek naar gedeelde waarden, zoals het zich thuis voelen, behoefte aan warmte en het gevoel van optimisme dat jongeren eigen is. En voor politici geldt: “Geef het goede voorbeeld!”

Kleiner roept jongeren op om tot actie over te gaan en niet lijdzaam af te wachten. Met het verwijt dat de oudere generatie hun toekomst heeft verkwanseld reageren de Engelse jongeren boos op de uitslag van het Brexit-referendum. Een teken aan de wand. Misschien kunnen we uit die hoek nog wat actie verwachten? Tenslotte heeft de jeugd te toekomst.