Pagina's

dinsdag 5 november 2019

Gelijkmoedigheid

In 2017 zette ik een vinkje op mijn bucketlist: een Vipassana meditatieretraite. Hoewel het door de hectiek van het leven weleens op de achtergrond belandt, heeft het mij veel gebracht en weet ik het snel weer op te roepen als het nodig is. 

Foto: Afkomstig van de film Dakota (1974), gevlogen door Sander Verburg
 
Het is zondagochtend, een schitterende zomerse dag, als een Dakota overvliegt. In een klap word ik teruggeworpen op mijn jeugd. Vol weemoed denk ik terug aan de tijd dat mijn vader een Dakota vloog en word ik geconfronteerd met zijn zeer recente overlijden afgelopen februari. De achterliggende maanden zijn emotioneel zwaar geweest.

Gedeelde smart…

Toen mijn moeder ruim twintig jaar geleden overleed, werd zij de missende schakel in ons gezin. We waren verloren in ons verdriet en vonden steun bij elkaar. Ineens moesten wij verder zonder mijn moeder, de verbindende factor in een loshangend gezin en de gangmaker van de  familie. Met dat gevoel van verbinding en gezamenlijk verdriet in het achterhoofd, ging ik de weken na het overlijden van mijn vader in.
 
Tevergeefs, want daar waar ik verbinding verwachtte en nastreefde ontstond een verwijdering waar de kloof van de Grand Canyon niets bij is. Dat maakt het verdriet nog groter en doet mij beseffen dat mijn vader een puinhoop heeft achtergelaten. Hoe anders dan bij mijn moeder. Hoewel geprobeerd, is er geen zicht op herstel van de verbondenheid, zeker niet op korte termijn, dus ging ik op zoek naar een manier om uit de impasse te geraken die is ontstaan.

Mediteren met een vol hoofd

Hoe gek het misschien ook klinkt, als je hoofd te onrustig is dan kan je nog zo veel op je meditatiekussen zitten, maar je komt geen steek verder. Alleen een gezonde of herstellende geest is in staat tot mediteren. Zodra ik op mijn kussen zat schoten de emoties alle kanten op, gepaard met woede en frustratie. En toch is mediteren wat ik het liefste wilde, maar langer dan 5 minuten kon ik niet stilzitten.

Het geluk wilde dat ik net weer een nieuw meditatieklasje gepland had, waarbij ik verschillende aspecten van het mediteren behandel en zelf geleide meditaties verzorg. Met de nieuwe cursisten gaf het mij ook de kans om het langzaam weer op en uit te bouwen. Na iedere les zakte ik dieper in mijzelf en uit mijn hoofd. 

Vipassana meditatie

Eén van de lessen besteed ik aan vipassana, ook wel inzichtsmeditatie genoemd. Twee aspecten zijn van belang bij deze manier van mediteren: ‘gewaarwording’ en ‘gelijkmoedigheid’. Vipassana staat voor ‘de dingen zien zoals ze werkelijk zijn’, dat gebeurt via het gewaarworden van sensaties in het lichaam. Alle gevoelens die voorbij komen worden als tijdelijk beschouwd, zoals de cyclus van geboren worden en weer doodgaan. Pijn komt en pijn gaat weer weg. Het is de kunst om bij alles wat zich aandient gelijkmoedigheid te betrachten, om je zo los te maken van het lijden in het heden, waardoor tevens het karma uit het verleden oplost.
 
Geluksgevoel kent hetzelfde patroon. Het gevoel van geluk kan verslavend zijn waardoor het tegen ons werkt als ons iets overkomt. Ook ten aanzien van de goede momenten moeten wij gelijkmoedigheid betrachten. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Daarvoor is oefening nodig.

Een leermomentje

Vanmorgen bij het zien van de Dakota wordt er weer heel wat emotie en vooral pijn opgeroepen. Direct voel ik het in mijn hele lijf. Ik trek mij even terug, kijk naar de pijn en zoals de vipassana leert, ik laat het gevoel gaan. Op zo’n mooie zondag wil ik niet wegzinken in verdriet, ik wil genieten van het leven en gelukkig zijn met mijn geliefden. Ik weet dat er nog een lange weg te gaan is maar stapje voor stapje heelt de pijn. Iedere dag een beetje meer.

Deze blog is 1 juli 2019 gepubliceerd op Vive-Levenskunst.