Olie: rijkdom voor de elite

De brandstofprijzen in ons land zijn net als vorig jaar weer tot recordhoogte gestegen. Daarmee is de prijs per liter een van de hoogste ter wereld. Verontwaardiging alom. De tijden van het kwartje van Kok komen weer in herinnering. Maar hoe hard worden we eigenlijk getroffen door de hoge olieprijzen?

Op het journaal interviewt de reporter mensen bij de benzinepomp. Gelaten tanken ze hun auto vol voor €1,75 per liter. Tja wat kan je er aan doen als je toch met je auto op pad moet? We kunnen hooguit wat minder rijden, maar tanken blijven we. Of we kunnen actie ondernemen om ons leven minder afhankelijk te maken van olie.
Hoe anders is het in Nigeria. Daar heeft de afschaffing van de brandstofsubsidie massaal tot stakingen en demonstraties geleid. Daar steekt ons gemopper schril bij af.

Nigeria - armoede ondanks olie
Nadat president Goodluck Jonathan van Nigeria de brandstofsubsidie afschafte steeg de prijs van 35 naar 75 eurocent per liter. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de brandstof aan de pomp maar vooral voor de andere primaire levensbehoeften als voedsel en energie. De meeste huishoudens en bedrijven hebben een op olie draaiende generator om de onbetrouwbare stroomvoorziening op gang te houden als die weer eens uitvalt.

Nigeria is de grootste olieleverancier van Afrika. Ondanks de enorme rijkdom aan olie leeft 80% van de Nigeriaanse bevolking onder de armoedegrens. Er bestaat een gigantische kloof tussen de politieke elite en de rest van de bevolking. De kleine elite en de buitenlandse werkers leven in luxe, terwijl de gemiddelde Nigeriaan moet rondkomen van 2 dollar per dag. Een bedrag wat in Europa iedere koe aan subsidie opbrengt.

Onveilig
Eind jaren ’70 werkte mijn vader in Nigeria en was ik tijdens ons verblijf aldaar zelf getuige van de enorme kloof tussen rijk en arm. Wij woonden in een ruim huis met diverse personeelsleden die zelf in kleine hutjes achter in de tuin woonden. Het geheel was omgeven door een hoge muur met prikkeldraad. ’s Nacht werden wij bewaakt door een nachtwaker. Zonder al die veiligheidsmaatregelen waren wij ons leven niet zeker.

foto: Reuters / Afolabi Sotunde

Ook zelfstandig over straat gaan was te gevaarlijk. Als wij naar de lokale countryclub of naar een nabijgelegen bewaakt strand wilden werden we gebracht in auto met chauffeur. Na 10 uur ’s avonds was het zelfs in auto met chauffeur niet verantwoord om ergens naar toe te gaan. Als we naar een feestje wilden bleven we slapen. De kans was namelijk groot dat je auto werd klemgereden en de inzittenden overvallen.

Niets veranderd
Als ik beelden zie of iets lees over Nigeria ben ik altijd verbaasd dat er in die ruim 30 jaar nog niets veranderd is en de corruptie nog altijd welig tiert. Het is natuurlijk niet verwonderlijk dat er protesten en onlusten zijn. Een land zo rijk aan bodemschatten moet haar bevolking toch welvaart kunnen brengen. Maar al die tijd verdwijnt de winst in de zakken van enkelingen.

Vervolgens reageert de bevolking haar woede over de armoede weer af op elkaar. Het geweld tegen christenen in het overwegend islamitische noorden neemt de laatste weken extreme vormen aan. Het maakt mij verdrietig en een gevoel van machteloosheid overheerst als ik dergelijke berichten lees. Het is zo lastig om het geweld aan te pakken als de bevolking in de greep is van de armoede. Gelukkig begint de middenklasse zelf al tegengas te geven. Occupy Nigeria is actief en weet een aardige massa op de been te brengen.

Wat kunnen wij doen?
Het westen kan de Occupy Nigeria-beweging steunen door politieke druk uit te oefenen op de machthebbers in Nigeria. 

foto: AP / Sunday Alamba

Daar kunnen de grote oliebedrijven en overige multinationals een rol in spelen. Ook kunnen we de regering van Nigeria helpen met suggesties om de armoede te bestrijden. Vanuit de hoeveelheid olie-inkomsten is het bijvoorbeeld heel goed realiseerbaar om alle Nigerianen van een basisinkomen te voorzien, zodat iedere burger in staat is om succesvol een eigen bestaan op te bouwen. Daar ligt een mooie uitdaging.

Wat ik er zelf aan doe is niet alleen zoals nu een stukje schrijven, maar ik werk actief mee aan fairtrade projecten om ervoor te zorgen dat boeren in ontwikkelingslanden een eerlijke prijs betaald krijgen voor hun product. Dus als het niet via de olie kan dan maar via andere producten. En verder maak ik mij niet zo druk over onze hoge brandstofprijzen, desnoods maar iets vaker op de fiets en meer werken via de digitale technologie. Ook stimuleert het mij om nog meer zelfvoorziend te gaan leven. En laten we toch eens ophouden met mopperen, we hebben het zo goed hier. Waarom beseffen wij ons dat zo weinig?