Persoonlijk leiderschap werkt

In tijden van crisis waarin mensen hun baan verliezen, er overnames zijn en reorganisaties plaatsvinden is het lastig om positief te blijven over het bedrijf waar je werkt. Daar waar onzekerheid en onvrede op de loer liggen is een kritische noot gauw geplaatst. Durf jij in deze lastige tijd op feestjes nog vol trots over je werk te praten?

Geregeld hoor ik dat mensen de behoefte hebben om trots te zijn op de eigen organisatie. Maar dat ze dat helaas niet zo kunnen ervaren. Dat is ontzettend jammer voor zowel de werknemer als de werkgever. Werken maakt een belangrijk deel uit van het leven dus is het wel handig als dat een beetje prettig is. Daarnaast biedt werk de mogelijkheid aan mensen om zich te ontplooien. Voor de werkgever is het eveneens van belang omdat niet gemotiveerde mensen minder bijdragen aan het resultaat.

Actiebereidheid ontbreekt
Mensen die lekker in hun vel zitten presteren gewoonweg beter. Al een aantal jaren help ik bedrijven om hiervoor open te staan en hun werknemers niet louter als arbeidskracht te beschouwen. Een lastig onderwerp. Een paar jaar geleden kwam ik de term Mentaal Verzuim® tegen van United Sense. Mentaal Verzuim® houdt in dat we niet betrokken zijn bij het werk of de organisatie waardoor taken worden verzuimd en verantwoordelijkheden worden verzaakt. Uit hun onderzoek blijkt dat bij bepaalde bedrijven wel 40% to 60% Mentaal Verzuim® bestaat, ook wel aangeduid met Onbenut Vermogen®. Recente schattingen wijzen op dat dit onbenutte vermogen de samenleving zo’n 30 miljard kost. Daar valt dus nog wel wat winst te behalen.

Uit onderzoek van Berenschot blijkt dat Nederland in de wachtstand staat. Door de kredietcrisis zijn we zo in de stress geschoten dat we verlamd zijn en helaas niet meer tot actie in staat. Dat geldt bijna voor iedere branche. Maar hoe kunnen we deze vicieuze cirkel doorbreken en weer met plezier in actie komen? De eerste stap is erkennen dat we massaal last hebben van dit fenomeen. Want de ontkenning staat de oplossing in de weg. De volgende stap die genomen moet worden is dat we het heft in eigen handen nemen. Want met afwachten komen we nergens.

Aandacht en zelfsturing helpt
Onlangs had ik een gesprek met een medewerker van een grote gemeente. De afdeling staat op de nominatie om opgeheven te worden. Geen leuk vooruitzicht dus. Na wat heen en weer gepraat bleek de medewerker vol ideeën over hoe de afdeling wel een zinvolle bijdrage zou kunnen leveren. “Maar waarom kaart je dat niet aan bij de leidinggevende?” was mijn vraag. “Omdat er toch niet geluisterd wordt, de leidinggevende is alleen bezig met zijn eigen positie.”

Ik heb de persoon geadviseerd zijn lot in eigen hand te nemen in plaats van lijdzaam af te wachten. Dat ik daarmee de spijker op zijn kop had geslagen bleek uit het gesprek wat ik een tijdje later met hem had. Hij had de weg omhoog weer gevonden. Mede doordat hij bij mij een luisterend oor vond. Zelfsturing en eigen zeggenschap zijn belangrijke punten die genoemd worden als het gaat om verbetering van de arbeidsomstandigheden. Geef mensen sturing over hun eigen omstandigheden en het gevoel van verantwoordelijkheid neemt vanzelf toe. Geef daarbij wat persoonlijke aandacht en de medewerker zal een positief signaal afgeven naar zijn omgeving.

Talent benutten
Het lot van de middelmanager is vaak dat ze hun tijd en aandacht moeten verdelen tussen de medewerkers en hun leidinggevende. Voeg daarbij nog de eigen werkzaamheden en de prioriteiten zijn dan gauw gemaakt. Toch zou iedere manager de tevredenheid van de eigen medewerkers als topprioriteit moeten adopteren. Want ontevredenheid op de werkvloer leidt tot onbenut vermogen en straalt vroeg of laat af op de manager zelf.

Zodra managers vertrouwen neerleggen bij hun medewerkers, hoeven ze op termijn niet meer bang te zijn voor hun eigen positie, omdat het resultaat vanzelf komt. Maar om de controle uit handen te geven is lef nodig. Ricardo Semler (foto), een Braziliaanse ondernemer, weet dat als geen ander. Hij heeft op basis van deze gedachte een bloeiend bedrijf gesticht en kan zich zelf alle vrijheden permitteren die maar denkbaar zijn. Zonder hem draait de zaak gewoon door.

Trots zijn op wat je doet is van groot belang om tegenwicht te bieden aan elk negatief signaal. Uit psychologische onderzoek blijkt dat een negatieve opmerking of referentie langer blijft hangen dan een positieve. Dat gevoel van trots zit in hele kleine dingen maar heeft vooral te maken met (h)erkenning en de mogelijkheid om zelfstandig te kunnen handelen. Dus zodra we het talent van mensen inzien en weten aan te spreken hoeven we geen controle meer uit te oefenen. Pas dan wordt ons leven een stuk gemakkelijker en aangenamer en kunnen we trots zijn op onszelf en op de organisatie.

Boek aanbeveling: Semco-stijl - Ricardo Semler