What have we done to the world

Dit zingt Michael Jackson in zijn aangrijpende nummer “Earth Song”, een aanklacht tegen de uitbuiting en de teloorgang van onze planeet. Maar we kunnen ons eveneens afvragen: Wat heeft de wereld Michael Jackson aangedaan?

Een geweldige zanger, danser, entertainer is niet meer. Wie is er niet opgegroeid met zijn muziek? Wie heeft er niet gekeken naar zijn imposante videoclips en gedanst op zijn muziek? Hij mag met recht de King of Pop genoemd worden. Maar helaas zijn flexibele benen konden de weelde niet aan.

Lang voor de duurzaamheidhype van Al Gore, is door velen de manier waarop we met onze planeet aarde omgaan aan de kaak gesteld. Ook Michael Jackson heeft dat al begin jaren ’90 gedaan. Met nummers als Heal the World en Earth Song heeft hij aandacht gevraagd voor de exploitatie en uitbuiting van onze planeet.

In de videoclip van Earth Song wordt op indringende wijze getoond hoe verkeerd wij bezig zijn. Wij doden onschuldige dieren. Olifanten slachten we af voor ivoor, zeehonden voor hun huid en walvissen voor hun levertraan en vet. We kappen oerbossen en verdrijven hele volksstammen uit hun natuurlijke habitat. We voeren oorlog waarbij kinderen sneuvelen. En we onttrekken enorme hoeveelheden natuurlijke hulpbronnen aan de aarde en putten daarmee onze grond uit. We hebben onze atmosfeer aangetast en vervuilt. En dat alles om onze welvaart te vergroten.

We zijn doorgeschoten in onze zoektocht naar materiële welvaart. Consumeren is het adagium van onze tijd. Onze moeder aarde is echter geen onuitputtelijke bron, maar een levend organisme in nood, waar terecht aandacht voor wordt gevraagd. Maar het is niet alleen onze aarde die ten onder gaat, de mensheid heeft niet alleen zijn leefomgeving aangetast, maar ook zichzelf.

De druk die wij mensen onszelf, maar vooral ook de iconen van onze tijd opleggen, is beknellend en zelfs vernietigend. De cultuur die wij hebben ontwikkeld, het door de media opgedrongen schoonheidsideaal, is schadelijk. Wij moeten eeuwig jong blijven, ons mooier voordoen dan we zijn en we doen er alles aan om dat te bereiken. Zelfs als we onszelf moeten verminken.

Was Michael Jackson als gewone jongen door het leven gegaan dan was hij waarschijnlijk niet op deze tragische wijze aan zijn einde gekomen. Al vroeg in zijn leven is hij geëxploiteerd ten koste van zijn kind zijn en ten koste van zijn vrijheid. Neem daarbij het feit dat nooit eerder een zwarte artiesten zo populair is geweest. Is het raar dat hij een totaal verkeerd beeld van zichzelf heeft gekregen?

Racisme en onderdrukking heeft een collectief geheugen. Het gevoel anders te zijn, er niet bij te horen, het gevoel van inferioriteit is bij bepaalde groepen mensen diep verankerd. Michael Jackson heeft dat gevoel helaas vertaald naar de buitenkant en door zijn succes heeft hij de mogelijkheden gehad daar wat aan te doen. En waarschijnlijk heeft gebrek aan liefde en respect van zijn familie, die hem op een bepaalde manier heeft uitgebuit, daar ook geen goed aan gedaan. Het trieste is dat medici zijn meegegaan in zijn gevoel. Wat zijn dat voor artsen die meegaan in dergelijke waanbeelden. Een psychiater was meer op zijn plaats geweest dan een plastisch chirurg.

De mensheid heeft zichzelf in een spagaat gemanoeuvreerd, want enerzijds maken wij onszelf tot eenheidsworst en willen we net zo zijn als ieder ander. Maar op hetzelfde moment willen we anders en vooral uniek zijn, met excessen als gevolg. Bij Michael Jackson nam dit een weerzinwekkende vorm aan, waaraan hij uiteindelijk ten onder is gegaan. Het gedrag en de waanzin van Michael Jackson is onze cultuur geworden. Als we zo door gaan richten we niet alleen onze planeet, maar ook onszelf te gronde. We moeten ons serieus afvragen: “Wat heeft de wereld Michael Jackson aangedaan?”