Samenwerken is het probleem

Hoe wij zaken aanpakken en samenwerken hangt voor een groot gedeelte af van de cultuur waarin wij zijn opgegroeid. Dat heeft ook gevolgen voor hoe wij anticiperen op de crisis. Door mijn reis naar Griekenland heb ik daar weer meer inzicht in gekregen.

Van 8 – 11 november vond in Athene de 17e council meeting plaats van the European Green Party (EGP). Ik was mee als lid van de delegatie van De Groenen. De timing kon niet beter. Een groene partij op bezoek in een land in diepe crisis. Het congres begon toen de felle stakingen als gevolg van de strenge bezuinigingen in Griekenland weer wat geluwd waren. Net voordat de stakingen in de andere zuidelijke landen losbarsten met gevolgen voor het Europese vliegverkeer, waren we gelukkig weer thuis.

Bij aankomst in Griekenland lagen de straten nog vol afval en kwam het openbaar vervoer langzaam weer op gang. De stemming onder de bevolking is gelaten. Een hoge werkloosheid maakt dat veel Grieken somber zijn over de toekomst. Bij alle gesprekken die ik met Grieken heb gevoerd voelde ik de wanhoop, ook al spraken de meesten het niet uit.

Zelfvoorzienende samenleving
Tijdens het congres werd flink aandacht besteed aan de crisis in het algemeen en in het bijzonder de situatie in Griekenland. Wat kan de EGP doen om een groene en sociale economie te bevorderen zodat we uit de crisis geraken? Zo was er aandacht voor Transition Towns, een fenomeen ontstaan in Engeland, waarbij een groep mensen samenwerkt aan de realisatie van een zelfvoorzienende gemeenschap. Een docent van de Universiteit van Athene presenteerde een aantal lokale voorbeelden die hoop op de toekomst bieden. De projecten lopen verre van vlekkeloos. Of er is gebrek aan kennis, of aan grond, of er zijn ondanks de enorme werkloosheid geen mensen beschikbaar die voor de projecten willen werken!

De problemen waar Griekenland mee kampt hebben vooral een culturele oorsprong. Dat werd mij steeds duidelijker uit de verschillende gesprekken. “Samenwerken is het probleem”, vertelden een aantal vrouwelijke initiatiefnemers van Transition projecten. Grieken doen namelijk alles binnen de familie, iets zelf oppakken buiten de familie om komt bijna niet voor. Eigen initiatief is voor Grieken daarom uitermate lastig. Het is zelfs zo erg dat de meeste Grieken hun buren niet eens kennen, daar willen ze niets mee van doen hebben, laat staan mee samenwerken.

Power tot the people
Ondanks de vele aanbevelingen van de EGP om de crisis te bezweren

Foto: Otto ter Haar

door te investeren in een groen en sociale economie zodat de burgers weer zicht krijgen op een toekomst, lijkt de oplossing verder weg dan ooit. De focus ligt daarbij vooral op de beschikbaarheid van geld. Maar vooral Griekenland laat zien dat de inzet van mensen waarschijnlijk vele malen belangrijker is dan het geld. “It’s about the people” is het motto van deze 17e council en juist daar ligt de oplossing.

Hoe ironisch dat uitgerekend in Griekenland, de bakermat van onze huidige staatsvorm, het falen van de democratie het grootst is. Dat juist de cultuur in dit land het zelfbestuur van het volk - “power to the people” - niet goed af gaat. En niet alleen de Grieken hebben daar moeite mee, de meeste zuidelijke landen hebben een overeenkomstige cultuur en uitgerekend daar zijn de problemen het grootst.

Samenwerken is de uitdaging
De grote uitdaging ligt daarom bij de samenwerking en hoe de gemeenschap in beweging kan komen. Hopeloos is het niet, want samenwerken is aan te leren. Het betekent echter wel dat een hele samenleving uit zijn ‘comfortzone’ moet treden. De noordelijke landen zijn daar sterker in dus kunnen daar een belangrijke rol in spelen. Ook in de noordelijke landen ligt de uitdaging bij de samenwerking. We mogen niet denken dat we er al zijn. De verschillende landen kunnen nog veel van elkaar leren en elkaar versterken.

Alleen al de samenwerking tussen politieke partijen onderling is een kunst op zich. Zo hebben we in Nederland twee partijen die lid zijn van EGP: GroenLinks en De Groenen. De bereidwilligheid tot samenwerken is niet groot. Willen we het groene geluid goed laten doorklinken in de Nederlandse politiek is het noodzakelijk om elkaar te versterken, zeker gezien de halvering van GroenLinks bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen. Dat geldt natuurlijk ook voor de onderlinge samenwerking in Europa. Want samen staan we sterker!

De delegatie van De Groenen: Otto ter Haar, Jolanda Verburg, Khaled Sakhel

De kunst van het nivelleren

“Nivelleren is een feest!” Dat zei Hans Spekman, partijvoorzitter van de PvdA, dit weekend in een interview in de AD, naar aanleiding van de voorgenomen kabinetsplannen om de zorgpremie inkomensafhankelijk te maken.

De commotie is niet van de lucht nu bekend is dat het kabinet de hoogte van de zorgpremie afhankelijk wil maken van het inkomen. Ook ik ben geschokt over de plannen. Met nivelleren op zich heb ik geen moeite, maar nota bene over het onderwerp “zorg” dat valt bij mij heel slecht. En gelukkig ben ik niet de enige die daar problemen mee heeft. Al vraag ik mij af of dat is om het nivelleren in het algemeen of ten aanzien van het feit dat het om de zorgkosten gaat?

Zelf doe ik er alles aan om zo gezond mogelijk te leven. Ik let op wat ik eet, besteed aandacht en tijd aan mijn eigen biologische moestuin, beweeg voldoende, rook niet, drink met mate, neem voldoende rust. Dat doe ik niet alleen omdat ik mij daar veel beter bij voel maar vooral om weg te blijven uit de reguliere gezondheidszorg waar ik niet al te positieve ervaringen mee heb.

Geen alternatieven mogelijk
Ik ben het in essentie helemaal niet eens met de manier waarop ons huidige zorgsysteem in elkaar zit en hoe het wordt gefinancierd. Ik wil wel bijdragen aan het collectief voor mensen die het minder hebben of die een slechtere gezondheid hebben. Maar ik wil niet betalen voor een systeem wat alternatieven uitsluit of slechts mondjesmaat toelaat. En ik wil niet betalen voor iets waar ik totaal geen invloed op kan uitoefenen. Gezond blijven kan ik beïnvloeden, maar als ik ziek ben en zorg nodig heb kan ik onvoldoende eigen keuzes maken.

Wat ik zou willen is mijn eigen zorgbudget wat ik kan aanwenden zoals ik dat zelf verkies. Zodat ik naar de arts van mijn keuze kan gaan of dit nu een reguliere arts is of iemand uit de alternatieve zorg en de behandeling kiezen die mij het meeste vertrouwen geeft. Nu heb ik dat gevoel niet, ik betaal voor zaken die ik niet gebruik. En als ik al alternatieve zorg wil dan moet ik vooraf extra premie betalen, voor het geval dat! Een no-claim constructie zou in mijn geval een betere oplossing zijn, want de reguliere zorg gebruik ik nauwelijks en alternatieve zorg betaal ik nu toch al uit eigen zak.

De gezondheidszorg is ziek

Door de marktwerking is de gezondheidszorg er helemaal niet bij gebaat om mensen snel beter te maken. Artsen geven dat gewoon toe. Voor een uurtje praten met een patiënt, wat wellicht al de oplossing van een probleem kan zijn, kunnen ze geen factuur versturen, voor een verrichting of het uitschrijven van een medicijn wel. Uiteindelijk is de patiënt de dupe van een vercommercialiseert systeem.

We hebben het zover laten komen dat wij als individu niet meer de verantwoordelijkheid nemen over onze eigen gezondheid. We vertrouwen liever op de arts dan op onszelf. Ik schreef hier al over in mijn vorige blog. Ook ben overtuigd dat er veel alternatieve behandelmogelijkheden en medicijnen zijn die vele malen goedkoper zijn dan de reguliere zorg biedt en die toch effect resulteren. Tja wellicht niet altijd wetenschappelijk onderbouwd, maar die toch werken. Als we dan toch over marktwerking praten laat dan de keuze helemaal bij de gebruiker. Iedereen zijn eigen zorgbudget.

Nivelleren is een kunst
Om de kosten voor de gezondheidszorg betaalbaar te houden is het onethisch om premies inkomensafhankelijk te maken. Ieder mens is verantwoordelijk voor zijn eigen gezondheid en net als het brood bij de bakker dat voor iedereen even duur is moet de gezondheidszorg ook voor iedereen hetzelfde zijn. Daarbij komt nog dat deze maatregel geen enkele invloed heeft op de bezuinigingsoperatie die moet wordt uitgevoerd om de staatsbegroting weer op orde te krijgen. Een prikkel voor de zorg om goedkoper te werken zit hier totaal niet in. Dus wie garandeert ons dat de zorgkosten niet verder de pan uit rijzen?

Foto: ANP

Gezien de heftige discussie denk ik dat het zo’n vaart niet zal lopen. Wil het kabinet nivelleren dan zullen ze dat toch op een ander terrein moeten doen. En als de Tweede Kamer haar goedkeuring geeft aan het voorstel hebben we ook de Eerste Kamer nog om het af te keuren. Is het misschien een slim spel geweest van Rutte? Is hij express meegegaan in een ‘onhaalbaar’ plan zodat iedere volgende poging van de PvdA in de kiem gesmoord kan worden? Want als het wordt afgeschoten heeft het aan de VVD niet gelegen. Heeft de PvdA dan te vroeg gelachen?

Lang leve de gezondheidszorg en de politiek – een boeiende combinatie.