Basisinkomen is zeker geen nieuw onderwerp. Op een aantal plaatsen in de wereld is het al ingevoerd. Ondanks dat het in de Nederland meermalen aan de orde is geweest heeft de invoering het tot op heden in de vaderlandse politiek niet gehaald. Een aantal partijen doen wederom een serieuze poging.
Op 7 juni jongstleden vond een overleg plaats tussen een aantal partijen met als doel: basisinkomen invoeren in Nederland. De initiatiefnemers zijn Henrick Fabius en Jolanda Verburg van de politieke beweging
Nieuw Nederland Nu! en Bart de Boer en Paul Metz van het
Platform Duurzame en Solidaire Economie. Als derde partij schoven ook Ad Planken en Leon Segers van de
Vereniging Basisinkomen (VBi) aan. De VBi maakt zich al ruim 20 jaar hard voor de invoering. De tijd lijkt er nu meer dan rijp voor te zijn.
De praktijk
Basisinkomen is zeker geen nieuw onderwerp. Al in 1517 bracht Thomas More in zijn werk “Utopia” een vorm van basisinkomen als onderwerp ter sprake. Binnen de antroposofische beweging, met voorvechter en visionair Rudolph Steiner, vormt het een onderdeel van de manier waarop een ideale samenleving functioneert. Voorbeelden in Namibië en de Bolsa Familia in Zuid-Amerika hebben succesvolle resultaten laten zien.
In Nederland is een basisinkomen na de tweede wereldoorlog regelmatig onderwerp van discussie, zowel binnen als buiten de politiek, en wordt er regelmatig over gepubliceerd. In de jaren ’70 is het vooral door de PPR opgepakt en in de jaren ’80 ook door de VVD. In 1985 werd het gedeeltelijk basisinkomen bepleit in de WRR. Toch heeft het gedachtegoed nooit een meerderheid weten te behalen. Op dit moment heeft geen enkele partij, vertegenwoordigd in de Eerste of Tweede Kamer, basisinkomen in haar partijprogramma.
Pilot de Liemers
Het gedachtegoed begint steeds meer post te vatten en velen zijn het er over eens dat het er nu toch eindelijk eens van moet komen! Na een genoeglijke kennismaking tussen de drie partijen vond een verkenning van het onderwerp plaats. De eerste stappen die genomen moeten worden zijn de start van pilot en het uitvoeren van een up-to-date berekening van de financierbaarheid. Voor het uitvoeren van een pilot wordt momenteel gekeken naar het gebied
de Liemers. Een mooi begrensd gebied met zo’n honderdduizend inwoners.
Naast de financiële aspecten zal ook goed gekeken moeten worden naar de consequenties die gepaard gaan met invoering. Een doorberekening door het Centraal Plan Bureau (CPB) lijkt een logische route. Echter het CPB doet dit alleen op verzoek van partijen die in de Tweede Kamer vertegenwoordigd zijn. Is het verwonderlijk dat een plan dat sterk afwijkt van het huidige systeem moeilijk kan worden ingevoerd!?
Haalbaarheid en politieke wil
We zijn dus aangewezen op wetenschappers, economen en econometristen die in staat zijn maar vooral ook bereid hieraan een bijdrage te leveren. Een korte inventarisatie heeft inmiddels een lijst met namen opgeleverd en de komende maanden zal blijken of ze daartoe bereid zijn. Ook zal de aandacht gericht worden op het politieke speelveld.
Nu het in de politiek krioelt vanwege de naderende verkiezingen op 12 september a.s. begint het onderwerp basisinkomen een nadrukkelijk bindmiddel te worden voor de samenwerking tussen diverse kleinere partijen. Onder de naam
Partij voor de Toekomst – voor iedereen die het anders wil (PvdT) is de samenwerking ver gevorderd met de invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen als belangrijkste speerpunt.
Duurzame en solidaire economie
Een basisinkomen is de uitkering van het gebruiksrecht van de aarde. De aarde is niet ván ons maar vóór ons. Willen we de opkomende economieën ook de mogelijkheid geven welvaart te genereren zoals wij dat kennen, maar zonder dat het ten koste gaat van de aarde, dan zullen we een manier moeten vinden om dat mogelijk te maken. De mogelijkheid hiervoor ligt in de combinatie van een basisinkomen en de juiste fiscale instrumenten waardoor niet alleen een bijdrage geleverd worden aan een meer solidaire samenleving maar ook aan de vergroening van de economie.
Door een grondstoffenheffing toe te passen en grondgebruik extra te belasten en daarbij belasting op arbeid te verlagen, of zelfs tot nul te reduceren, gaat de economie er heel anders uitzien. De consumptie zal daardoor worden afgeremd maar de arbeidsintensieve beroepen zullen goedkoper worden. Dit biedt gelijk mogelijkheden om de naderende vergrijzing te lijf te gaan. Onderzoek moet uitwijzen welke combinatie van mogelijkheden het beste zal werken.
Europees burgerinitiatief
Een basisinkomen houdt niet op bij de grens. De Vereniging
Basisinkomen is in samenwerking met partnerorganisaties uit 17 landen
een petitie aan de Europese Commissie aan het voorbereiden waarin gepleit wordt voor invoering van een basisinkomen in heel Europa. Hiervoor zijn minimaal 1 miljoen handtekeningen noodzakelijk. Omgerekend voor Nederland betekent dit 25.000 handtekeningen. Het is nu reeds mogelijk de petitie te ondertekenen. Een definitieve campagne volgt.
Punten van verbinding
De conclusie van de bijeenkomst is dat het momentum daar is. We zien allemaal dat het huidige economische systeem niet langer houdbaar is en dat dit grote gevolgen heeft voor onze welvaart. De thema’s waar we ons gezamenlijk voor willen inzetten zijn:
• Basisinkomen: een onvoorwaardelijk inkomen voor iedereen om in de basisbehoeften te kunnen voorzien;
• Fiscale verschuiving: van arbeid naar extra belasting op grondstoffen en grondgebruik;
• Vrijheid: de aarde, het leven, geluk en welzijn weer centraal stellen. Het leven moet weer een feestje worden!
We zijn het er allemaal over eens dat het een zinvolle bijeenkomst was. Wordt vervolgd.
Posts
