Gelijkmoedigheid

In 2017 zette ik een vinkje op mijn bucketlist: een Vipassana meditatieretraite. Hoewel het door de hectiek van het leven weleens op de achtergrond belandt, heeft het mij veel gebracht en weet ik het snel weer op te roepen als het nodig is. 



Foto: Afkomstig van de film Dakota (1974), gevlogen door Sander Verburg

 

Het is zondagochtend, een schitterende zomerse dag, als een Dakota overvliegt. In een klap word ik teruggeworpen op mijn jeugd. Vol weemoed denk ik terug aan de tijd dat mijn vader een Dakota vloog en word ik geconfronteerd met zijn zeer recente overlijden afgelopen februari. De achterliggende maanden zijn emotioneel zwaar geweest.

Gedeelde smart…

Toen mijn moeder ruim twintig jaar geleden overleed, werd zij de missende schakel in ons gezin. We waren verloren in ons verdriet en vonden steun bij elkaar. Ineens moesten wij verder zonder mijn moeder, de verbindende factor in een loshangend gezin en de gangmaker van de  familie. Met dat gevoel van verbinding en gezamenlijk verdriet in het achterhoofd, ging ik de weken na het overlijden van mijn vader in.
 

Tevergeefs, want daar waar ik verbinding verwachtte en nastreefde ontstond een verwijdering waar de kloof van de Grand Canyon niets bij is. Dat maakt het verdriet nog groter en doet mij beseffen dat mijn vader een puinhoop heeft achtergelaten. Hoe anders dan bij mijn moeder. Hoewel geprobeerd, is er geen zicht op herstel van de verbondenheid, zeker niet op korte termijn, dus ging ik op zoek naar een manier om uit de impasse te geraken die is ontstaan.

Mediteren met een vol hoofd

Hoe gek het misschien ook klinkt, als je hoofd te onrustig is dan kan je nog zo veel op je meditatiekussen zitten, maar je komt geen steek verder. Alleen een gezonde of herstellende geest is in staat tot mediteren. Zodra ik op mijn kussen zat schoten de emoties alle kanten op, gepaard met woede en frustratie. En toch is mediteren wat ik het liefste wilde, maar langer dan 5 minuten kon ik niet stilzitten.

Het geluk wilde dat ik net weer een nieuw meditatieklasje gepland had, waarbij ik verschillende aspecten van het mediteren behandel en zelf geleide meditaties verzorg. Met de nieuwe cursisten gaf het mij ook de kans om het langzaam weer op en uit te bouwen. Na iedere les zakte ik dieper in mijzelf en uit mijn hoofd. 

Vipassana meditatie

Eén van de lessen besteed ik aan vipassana, ook wel inzichtsmeditatie genoemd. Twee aspecten zijn van belang bij deze manier van mediteren: ‘gewaarwording’ en ‘gelijkmoedigheid’. Vipassana staat voor ‘de dingen zien zoals ze werkelijk zijn’, dat gebeurt via het gewaarworden van sensaties in het lichaam. Alle gevoelens die voorbij komen worden als tijdelijk beschouwd, zoals de cyclus van geboren worden en weer doodgaan. Pijn komt en pijn gaat weer weg. Het is de kunst om bij alles wat zich aandient gelijkmoedigheid te betrachten, om je zo los te maken van het lijden in het heden, waardoor tevens het karma uit het verleden oplost.
 

Geluksgevoel kent hetzelfde patroon. Het gevoel van geluk kan verslavend zijn waardoor het tegen ons werkt als ons iets overkomt. Ook ten aanzien van de goede momenten moeten wij gelijkmoedigheid betrachten. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Daarvoor is oefening nodig.

Een leermomentje

Vanmorgen bij het zien van de Dakota wordt er weer heel wat emotie en vooral pijn opgeroepen. Direct voel ik het in mijn hele lijf. Ik trek mij even terug, kijk naar de pijn en zoals de vipassana leert, ik laat het gevoel gaan. Op zo’n mooie zondag wil ik niet wegzinken in verdriet, ik wil genieten van het leven en gelukkig zijn met mijn geliefden. Ik weet dat er nog een lange weg te gaan is maar stapje voor stapje heelt de pijn. Iedere dag een beetje meer.

Deze blog is 1 juli 2019 gepubliceerd op Vive-Levenskunst.
 

Hoe ziet jouw werkelijkheid eruit?

Slechts 5% van het heelal kunnen we direct en indirect met onze zintuigen waarnemen en wetenschappelijk onderbouwen. Betekent dit dat de rest niet bestaat? Voor sommige mensen wel.

“Mam, wil jij mij helpen met natuurkunde?” “Nou nee, schat, vraag dat maar aan je vader.” Helaas moest ik mijn zoon teleurstellen. Ik heb niets met natuurkunde, althans met de klassieke natuurkunde zoals die tot op de dag van vandaag op school wordt gedoceerd. Ik vond natuurkunde het meest saaie vak dat er bestond. Misschien omdat de leraar nogal zonderling was en weinig communicatief? Of omdat ik het nut niet inzag om precies te weten hoe snel een steen naar de aarde valt. Tenzij je huizen of bruggen wilt bouwen natuurlijk. Of in hoeveel tijd je met een bootje naar de overkant komt als het water in de rivier een bepaalde snelheid heeft. Tenzij je schipper op een veerpont wilt worden.

De opkomst van de kwantumfysica
In mijn ogen is natuurkunde vooral cijfertjes. Als beelddenker vanuit de rechterhersenhelft vind ik getallen en wat je met die getallen kunt doen lastig. Te abstract. Ik zie beelden en geef ergens liever woorden aan. Pas toen ik na mijn schooltijd een artikel las over de kwantummechanica veerde ik op. Wat ik daar las sprak mij veel meer aan en paste beter bij mijn belevingswereld dan de klassieke natuurkunde. Inmiddels is die constatering heel belangrijk geweest voor mijn verder ontwikkeling.

Er begint zich een tweedeling in de wereld af te tekenen, niet in de zin van rijk en arm, blank en niet-blank, maar in de wetenschappelijke benadering van hoe de wereld in elkaar zit. Enerzijds de wetenschappelijk bewijsbare werkelijkheid en daarnaast de werkelijkheid die onzichtbaar en ongrijpbaar is. Ik begin steeds meer te ervaren hoe verstrekkend dit verschil is. Neem bijvoorbeeld de gezondheidszorg waarbij de bewijsbaarheid de norm bepaalt. Vanwege die norm mag op de verpakkingen van homeopathische middelen niet meer staan waar ze voor bedoeld zijn. Ik raak steeds meer overtuigd dat er andere manieren zijn om gezond te worden of te blijven, juist vanuit een andere – niet bewijsbare – werkelijkheid, de ‘kwantumgenezing’.

Alles is energie
De kwantumfysica leert ons dat er veel meer is tussen hemel en aarde. De theorie van ‘de invloed van de waarnemer’ heeft natuurkundigen jarenlang voor raadsels gesteld. Tot men tot de conclusie kwam dat de waarnemer juist een cruciale rol speelt en dat mensen veel meer invloed op hun omgeving en met name op de materiële werkelijkheid hebben dan ooit gedacht. Zo werkt ook de kwantumgenezing, waarbij ons bewustzijn een doorslaggevende rol speelt bij het ontstaan van ziekten, maar ook bij de genezing.

De klassieke wetenschappelijke benadering berust op het idee dat de materie de basis is van alles. Bij de kwantumfysica is energie de basis van alles en is materie in feite niets anders dan gestolde energie. Ofwel alles is energie. In haar boek ‘Het Veld’ laat onderzoeksjournalist Lynne McTaggart zien dat wij via ons bewustzijn allemaal verbonden zijn met een energieveld. Dit veld is ook enorm intelligent, waardoor het ons ongekende mogelijkheden biedt. Denk maar aan mensen die op onverklaarbare wijze genezen.

Hoe kunnen we ons verbinden met dat intelligente energieveld? In eerste instantie door te erkennen dat het bestaat en erop te vertrouwen dat het ons helpt. Daarnaast kunnen wij door persoonlijk onderzoek en training ons bewustzijn ontwikkelen waardoor het veld ‘tastbaar’ wordt. Dit kan bijvoorbeeld via meditatie, yoga, het chakrasysteem, ayurveda en energetisch lichaamswerk.

Creëren van welzijn
Nu zoveel jaar na mijn schooltijd lijkt het vak natuurkunde nog steeds niet veranderd, hooguit staan er meer plaatjes in de leerboeken dan vroeger. “Hebben jullie het al gehad over de kwantumfysica?” vroeg ik laatst aan mijn zonen. Hun vragende blik zei mij genoeg. Discussiëren over dit soort onderwerpen met klassieke wetenschappers of mensen die zich louter op de wetenschap beroepen is zinloos. Ik heb al menig vergeefse poging gedaan.

Het is hoog tijd dat we het klassieke wetenschappelijke systeem ter discussie stellen en ons richten op wat we niet met onze zintuigen kunnen waarnemen. Volgens diverse wetenschappers is slechts ca. 5% van de totale kosmos bewijsbaar. Dus is er nog een wereld te winnen.

De grote uitdaging is te beseffen dat in het energieveld een enorm potentieel ligt dat – als we dat goed aanwenden – de mensheid heel veel te bieden heeft. Niet alleen voor de gezondheid, maar zeker ook voor het welzijn, omdat een ongekende wereld toegankelijk wordt. Ondertussen wordt mijn werkelijkheid steeds groter omdat ik steeds beter leer het energieveld te ervaren en te gebruiken.


Deze blog is op 1 december 2017 reeds gepubliceerd op: https://www.vive-levenskunst.nl/hoe-ziet-jouw-werkelijkheid-eruit-jolanda-verburg/

Groene politiek

Al jaren probeer ik zo groen mogelijke te leven, hoe moeilijk dat soms ook is. Dat het in het persoonlijk leven soms lastig is, in de politiek lijkt het haast onmogelijk.

Al een aantal jaren ben ik lid van de politieke partij De Groenen en ben zelfs opgeklommen tot lid van het partijbestuur. De laatste maanden heb ik heel wat stof doen opwaaien in de partij omdat ik het partijprogramma een flinke opfrisbeurt wil geven. Tenslotte is niets in het leven zeker, staat niets in beton gegoten en is alles aan verandering onderhevig.

Het leven is razendsnel
Het partijprogramma van De Groenen kent al jaren een vast format dat per congres op basis van amendementen kan worden aangepast. Een evolutionair maar vooral traag proces. Terwijl adequaat en snel inspelen op veranderingen noodzakelijk is voor iedere politieke beweging. Zo niet dan ben je oud oftewel ‘out’.

Met de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 in het vooruitzicht was een grondige herziening van het programma een mooie gelegenheid. Een opfrisbeurt waarmee ook de jongere meer activistische generatie aangetrokken kan worden. Helaas denkt een deel van De Groenen daar anders over. De klassieke, haast communistische, onderstroom van de partij wil eerder terug naar het verleden dan de toekomst in de ogen kijken.

Wetenschappelijke bewijsbaarheid
De eerste haarscheurtjes ontstonden door de discussie over biologische voeding. Een in mijn ogen essentieel onderdeel van een Groen programma. Dat wetenschappelijk niet bewezen is dat biologisch voeding gezonder is sloeg de discussie volledig dood.

Ik was verbluft. Als biologische voeding al niet thuishoort in een programma van een groene partij, waar dan wel? Het volgende grote struikelblok was het onderwerp complementaire geneeskunde.


Van oudsher is natuurgeneeskunde de gangbare manier om mensen te genezen. Als dit niet succesvol was geweest had de mensheid geen 200.000 jaar kunnen overleven en waren we allang uitgestorven. De moderne geneeskunde is in de 18e eeuw ontstaan toen de kennis van het menselijk lichaam toenam. Sindsdien zit de natuurgeneeswijze in het verdomhoekje. Weer voert de wetenschappelijke bewijsbaarheid de boventoon. Alsof duizenden jaren ervaring geen bewijs vormt.

Wat hoort er minimaal thuis in een Groen programma:
• Gezonde lucht, voeding en schoon drinkwater;
• Biologisch als norm, gestimuleerd door subsidie;
• Vrije zadenhandel waarbij patenten ongewenst zijn;
• Genetische manipulatie van voeding, mens en dier is ongewenst;
• Belasten van grondstoffen die aan de aarde onttrokken worden;
• Groene hernieuwbare energie, afbouw fossiele brandstoffen;
• Voorkomen en terugdringen van klimaatverandering;
• Verkleinen ecologische voetafdruk vooral in westerse wereld;
• Stimuleren van een groene duurzame economie;
• Groei van welzijn i.p.v. economische groei;
• Hergebruik grondstoffen t.b.v. circulaire economie;
• Passend onderwijs met ruimte voor kwaliteiten van mensen;
• Stimuleren lokale economie, minder grootschalige handelsverdragen;
• Iedereen een onvoorwaardelijk basisinkomen;
• Belonen van arbeid i.p.v. belasten;
• Terugdringen van de vaste werkweek van 40 uur;
• Arbeid beter verdelen over levensloop en meerdere mensen;
• Meer rechten, minder regels voor flexwerkers en zelfstandigen;
• Vergroening van vervoer;
• Betaalbare milieuvriendelijke woningen;
• Voorlichting en stimuleren van gezonde levensstijl;
• Meer onderzoek naar alternatieve natuurlijke geneeskunde;
• Geneeskunde: preventie en voorlichting vóór zorg;
• Gezondheidszorg: meer handen aan het bed;
• Democratie volgens sociocratische methode;
• Overheid die veiligheid biedt aan alle burgers;
• Voor defensie en veiligheid samenwerken met partnerlanden;
• Verregaande samenwerking met Europese Groenen;
• Eerlijk zullen we alles delen niet alleen in NL en EU maar wereldwijd.

Aanpakken wereldproblemen
Mijn uitgangspunt is dat ieder mens dat geboren wordt recht heeft op een stukje van de aarde. De scheve verdeling, versterkt door de klimaatverandering, is het grootste probleem dat we hebben op deze aarde. Dit leidt tot oorlogen, migratie en machtsmisbruik. De huidige politieke elite weet daar onvoldoende op in te spelen waardoor de ontevredenheid onder de burger groeit.

De politiek moet inspelen op de kansen die er liggen in plaats van op de angst die er leeft voor verandering. Welzijn voor iedereen, waarbij de definitie van welvaart moet worden aangepast om wereldwijd op hetzelfde niveau te komen, dat is de uitdaging. Een groene levensstijl en een duurzame economie kan daarbij helpen. Daarmee kan een politieke partij, zoals De Groenen, het verschil gaan maken. Een uitdaging die voor het grijpen ligt.

Vrijheid voor vrouwen onder druk

Sinds de islam een zichtbaar onderdeel is geworden van ons openbare leven bekruipt mij het gevoel dat er iets niet klopt.


Foto: Trouw

Ruim twintig jaar geleden was ik voor zaken in Istanbul. Net aangekomen in mijn hotel dronk ik in de lobby een kopje thee. In mijn ooghoek zag ik een man aankomen in korte broek en T-shirt vergezeld van twee jonge kinderen met in hun kielzog een volledig in het zwart geklede gestalte en zo zwaar gesluierd dat zelfs de ogen niet zichtbaar waren. Al gauw kreeg ik het vermoeden dat het de moeder van de kinderen moest zijn.

Terwijl het gezin tegenover mij plaats nam en de man wat te drinken bestelde, vroeg ik mij af hoe de vrouw haar consumptie zou nuttigen en was in afwachting van haar ontsluiering. Naïef natuurlijk. Maar hoe kon ik weten dat deze vrouwen in het openbaar onzichtbaar blijven, ik had immers nog nooit een gesluierde vrouw in levende lijve ontmoet. De man en zijn kinderen dronken wat en zij zat erbij. Of het lijdzaam was kon ik niet zien. Iedere vorm van non-verbale communicatie was onzichtbaar.

Zichtbaarheid van de Islam
Geschokt was ik. Nog vraag ik mij af of de ontzetting over het schouwspel op mijn gezicht te lezen was. Gelukkig heb ik in die paar dagen in Istanbul weinig zo zwaar gesluierde vrouwen gezien. Sterker nog ik heb zelfs weinig vrouwen met een hoofddoek gezien. In de jaren daarna is er veel veranderd. Twee jaar geleden toen ik voor het laatst in Turkije was, werd het straatbeeld overheerst door vrouwen met hoofddoek.

Niet alleen is het straatbeeld van Turkije veranderd ook in mijn eigen omgeving is de zichtbaarheid van de islam in het openbare leven toegenomen. In mijn eigen buurgemeente Culemborg ben ik een paar jaar terug zelfs twee volledig gesluierde vrouwen tegengekomen. Maar volgens mij waren zij aan het provoceren, want onder hun zwarte gewaden kon ik nog net een glimp opvangen van strakke nauwsluitende spijkerbroeken en gympen.

De vrijheid staat onder druk
Helaas moet ik constateren dat het vrijheidsgevoel, door de zichtbaarheid van de islam in ons straatbeeld en de discussies in de media, minder is geworden. In de jaren ’70 en ’80 kon je nog ongestoord topless op het strand liggen. Kom daar nu nog eens om. De tankini begint steeds meer terrein te winnen en de boerkini heeft al heel wat stof doen opwaaien. Dat dit wordt afgedaan als modetrend zegt genoeg over de toename van het conservatisme in onze samenleving. Helaas treft het alleen de vrouwen.

Foto: Metro

Sinds ik werk strijd ik voor gelijke rechten voor man en vrouw op de werkvloer. Helaas is daar door de jaren heen nog weinig verbetering in gekomen. Verworvenheden zijn met de achterliggende crisis stilletjes aan weer teruggedraaid. Ook nu weer blijkt dat Nederland wat de gelijkheid tussen mannen en vrouwen betreft teruggelopen is. Uit de jaarlijkse onderzoeksresultaten, die door het World Economic Forum worden gemeten in de Global Gender Gap Index, blijkt dat Nederland drie plaatsen is gezakt op de ranglijst en daarmee de drie ontwikkelingslanden Rwanda, Filippijnen en Nicaragua voor moest laten gaan. Een kwalijke zaak voor een beschaafd westers land dat gelijkwaardigheid hoog in het vaandel heeft.

Vrouwenrechten onder druk
Nog lager op de Global Gender Gap Index staan de Verenigde Staten en Groot-Brittannië. Is het toeval dat wij met de VVD aan het roer, die steeds meer aanschuurt tegen het Angelsaksische model, zijn weggezakt op de Gender Gap? Ondanks dat de jarenlange strijd van vrouwen voor gelijke rechten en meer zeggenschap en zichtbaarheid in het openbare leven haar vruchten afwierp, lijkt deze trend zich te keren. De samenleving raakt steeds verder gepolariseerd ten koste van de diversiteit. De blanke man is de norm. De presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten zijn hiervan het absolute dieptepunt. De uitlatingen van presidentskandidaat Donald Trump laat zien hoe de westerse wereld steeds meer vrouwonvriendelijk wordt. En dat allemaal in de Eeuw van de Vrouw. Of is het de laatste stuiptrekking van de patriarchale overheersing?

Vrouwen doen het op veel fronten steeds beter. Ze zijn inmiddels hoger opgeleid dan hun mannelijke leeftijdsgenoten en zijn steeds beter in staat zichzelf te onderhouden. Maar nog altijd worden vrouwen in vergelijkbare functies lager betaald, vaak met het excuus dat ze minder ervaring hebben. Een kulredenering, zeker als het gaat om gelijk functioneren. Het gaat niet om de kwantiteit maar om de kwaliteit die geleverd wordt. Toch?

Hoofddoek als uiting van religie
Ik moet bekennen dat ik een enorme teleurstelling voel voor de moslima’s die een hoofddoek dragen als openlijke voorkeur voor hun geloof. Maar het wringt met mijn tolerantie voor het feit dat ieder mens vrij is te doen wat hem of haar goeddunkt. Dat zegt meer over mij en mijn achtergrond dan over hun keuze. Ik kom namelijk uit een streng gereformeerd gezin waarin vrouwen als tweederangsburgers worden behandeld. En als geen ander weet ik wat het is om je daar tegen te verzetten.

Als het zich voordoet laat ik het niet voorbij gaan om de moslima’s te vragen waarom ze een hoofddoek dragen. Steevast is het antwoord dat het de eigen keuze is. Maar ik weet hoe sterk de druk van de familie is op dit gebied. De eigen keuze op dit onderwerp is altijd gekleurd. Ik hoop dat over tientallen jaren alle moslima’s de hoofddoek afdoen, hun haren vrijelijk laten wapperen en hun geloof gewoon meenemen in hun privédomein. Net zoals dat jaren gebruikelijk was in een seculier land als Turkije en zelfs in het Iran van voor de Islamitische Revolutie. Vanaf de jaren ’50 is het geloof steeds minder zichtbaar geworden in Nederland, precies zoals dat in seculiere culturen gebruikelijk is. Een enorme vooruitgang vooral voor vrouwen. Dat mogen we best wat vaker benadrukken. Dat is onze cultuur!

Respect
Voor mij is gelijkheid vooral respect hebben voor elkaar. Eigenlijk verlang ik gewoon terug naar de tijd dat ik ongegeneerd topless op het strand kon liggen, ongeacht leeftijd en de staat van mijn lichaam. Gelukkig zijn er steeds meer heerlijke sauna’s waar als je je broek uittrekt alleen duidelijk is dat mannen en vrouwen niet gelijk maar wel gelijkwaardig zijn. Het zal nog wel een tijdje duren voor de moslima’s deze arena betreden. Of zijn ze er wel maar zie ik het niet omdat ze geen hoofddoek dragen? Over gelijkwaardigheid gesproken.

De toekomst van Europa

Wat zijn de gedeelde waarden van Europa? Wat bindt ons en wat maakt ons uniek? Belangrijke vragen die op internationaal niveau regelmatig bediscussieerd moeten worden willen we de eenheid in Europa bewaren.

De jongeren van Europa

De uittreding van de Britten uit de EU (Brexit) doet de gemoederen hoog oplopen. Alsof we als EU al niet genoeg uitdagingen op ons bord hebben liggen. Nog nauwelijks bekomen van de crisis ziet Europa zich geconfronteerd met een toestroom aan vluchtelingen uit de door IS geterroriseerde gebieden en uit Noord-Afrika.

Het is van groot belang dat Europa het hoofd koel houdt en de ratio en de emotie weet te balanceren. Wat de consequenties zijn voor Brexit is nog niet te overzien. De beurzen reageerden heftig, maar als de emoties weer onder controle zijn veren de beurzen wel weer terug. De enorme toestroom aan migranten wordt als voornaamste reden voor de uittreding genoemd. Ook emotie? We gaan het zien in de onderhandelingen die de komende maanden gaan plaatsvinden.

Gedeelde waarden
De toekomst van Europa was een belangrijk onderwerp tijdens het halfjaarlijks congres van de Europese Groenen (EGP), dat in Utrecht plaatsvond van 20-22 mei 2016. In een plenair openingsdebat discussieerden Flavia Kleiner van Operation Libero uit Zwitserland, Charles Grant (UK) van het Centre for European Reform, Yves Bertoncini van Jacques Delors Institute uit Frankrijk en Daniela Schwarzer, researcher voor the German Marshall Fund of the US, over de vraag : “What holds Europe together”.

Nooit eerder sinds de oprichting van Europa staat het project EU door de vluchtelingenstroom zo sterk onder druk. Vooral het gevoel van vrijheid en veiligheid dat het Verdrag van Schengen ons altijd geboden heeft, laat te wensen over. Wil je mensen uit andere culturen een toevluchtsoord bieden dan is het belangrijk om te weten wie je zelf bent. In een verdeeld Europa zijn we het zicht kwijtgeraakt op wie we zijn en wat onze gedeelde waarden zijn. Dan is het lastig om het hoofd koel te houden bij de komst van zoveel ontheemden. Chaos ligt op de loer en toont de zwakke plekken van de EU. Brexit maakt het er niet makkelijker op.

Verbonden in diversiteit
Tijdens het debat werd de vraag gesteld of het Federalisme een antwoord is voor de EU? Federalisme zou mensen eerder verdelen dan verbinden en is ondemocratisch, betoogt de Engelsman Grant. Hij pleit voor innovatie en entrepreneurschap en meer onderlinge samenwerking zodat de nieuwe “Microsoft” uit Europa kan komen. Onze diversiteit maakt ons uniek.

De EU mag ook meer transparant zijn, dan zal het aan vertrouwen winnen. Kijk naar de ophef die het Transatlantic Trade & Investment Partnership - TTIP - oproept. Hierdoor wordt de kloof tussen de elite en het volk en de multinationals en de ‘gewone man’ alleen maar groter. De voordelen van de EU gaan vaak over handel en geld verdienen. Maar wat wordt het volk er beter van als banen verdwijnen en het klimaat wordt aangetast?

In actie komen

Een belangrijke bijdrage in de discussie werd geleverd door de nog jong Flavia Kleiner. Zij werd bekend omdat ze opstond tegen het populisme in haar land. Zij verweet de gevestigde partijen laksheid en weinig actiebereidheid tegen het toenemend populisme. Jongeren keren zich daardoor af van de politiek. “Een slechte zaak”, volgens haar. Wat de EU bij elkaar kan houden zijn onze gezamenlijke liberale en democratische waarden. Formuleer een visie die vooral jongeren aanspreekt en zoek naar gedeelde waarden, zoals het zich thuis voelen, behoefte aan warmte en het gevoel van optimisme dat jongeren eigen is. En voor politici geldt: “Geef het goede voorbeeld!”

Kleiner roept jongeren op om tot actie over te gaan en niet lijdzaam af te wachten. Met het verwijt dat de oudere generatie hun toekomst heeft verkwanseld reageren de Engelse jongeren boos op de uitslag van het Brexit-referendum. Een teken aan de wand. Misschien kunnen we uit die hoek nog wat actie verwachten? Tenslotte heeft de jeugd te toekomst.